TÜİK verilerine göre hesaplanacak olan enflasyon, çalışana atılan bir kazık olarak tarihteki yerini alacak, karlı çıkacak olanlar ise oturumlara katılıp on binlerce lira huzur hakkı alacak olanlar
Son günlerde tüm ülke asgari ücretin ne olacağı şeklindeki görüşmelere kitlenmişken birbiri ardına yapılan oturumlarda yine tatmin edici bir rakam çıkmayacak ve iş hakem kuruluna kalacak.
Bu iş sadece oturumlara katılanlara yarayacak, alacakları on binlerce liralık huzur hakları yanlarına kar kalacak.
Mehmet Şimşek ne değiştirdi?
Resmi enflasyonun gerçekçi olmadığına dair şüpheler, Şimşek döneminde de ortadan kalkmadı. TÜİK ile bağımsız akademisyenlerin hesaplaması arasında iki kattan fazla fark var.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in rasyonel politika mesajlarının üzerinden altı ay geçti. Ancak uzmanlara göre Türkiye'de resmi olarak açıklanan enflasyon rakamları halen şeffaflıktan ve gerçeklikten uzak.
Rakamların gerçeği yansıtmaması bunun üzerinden yapılan asgari ücret hesaplamalarını da çalışanların aleyhine değiştiriyor. Ekonomistler Türkiye İstatistik Kurumu'nun iki yıldır enflasyon sepetinde yer alan madde fiyatlarını da yayınlamadığına dikkat çekiyor.
DW Türkçe'ye konuşan ekonomist Dr. Oğuz Demir, madde fiyatlarının açıklanmasının çok kolay bir işlem olduğunu belirterek neden yayınlanmadığının önemli bir soru olduğunu söylüyor: "İki yıldır ücretler ve emeklilere yapılması gerekenin altında zam yapıldı da bunu mu görmemizi istemiyorlar?"
İki kattan fazla fark var
Türkiye İstatistik Kurumu'na göre kasım ayında yıllık enflasyon yüzde 61,98 olarak gerçekleşti. Tüketici Fiyat Endeksi (Tüfe) aylık bazda yüzde 3,28 arttı.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) resmi enflasyonu olması gerektiğinden düşük hesapladığına dair tartışmalar uzun süredir devam ediyor.
Bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu'na (ENAG) göre Türkiye'de yıllık enflasyon resmi verinin iki katından fazla. ENAG, kasımda yıllık enflasyonu yüzde 129,27, aylık enflasyonu yüzde 5,58 olarak açıkladı.
TÜİK enflasyon hesaplaması için haftada bir fiyat araştırması yaparken bu verilerin aylık geometrik ortalamasını alıyor. ENAG ise metodolojik anlamda gerçeğe daha yakın olan günlük dinamik veriler kullanıyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, altı ay önce görevi devraldığında Türkiye'nin rasyonel zemine dönmekten başka çaresi kalmadığını belirterek "Şeffaflık, tutarlılık, öngörülebilirlik ve uluslararası normlara uygunluk temel ilkelerimiz olacak" demişti.
ENAG verisine göre asgari ücret 24 bin TL
Enflasyon hesaplaması geçen hafta komisyonda görüşmelerin başladığı 2024 yılı asgari ücret rakamı için de belirleyici nitelikte.
TÜİK verilere göre beş aylık birikimli enflasyon yaklaşık yüzde 38,9'u bulurken bu, asgari ücret için 16 bin liraya yakın bir rakamı işaret ediyor.
DW Türkçe'nin hesaplamasına göre ise ENAG verileri baz alındığında beş aylık birikimli enflasyon yüzde 57,3'ü buluyor. Bu rakama göre asgari ücretin 18 bin lira civarında olması gerekiyor. Resmi verilerle bağımsız akademisyenlerin yaptığı enflasyon hesaplamaları üzerinden bulunan iki farklı asgari ücret arasındaki makas, süre uzadıkça büyüyor.
Peki son iki yıldır açıklanan ENAG verileri üzerinden hesaplandığında asgari ücretin kaça çıkması gerekiyor?
Resmi verilere göre yıllık enflasyon 2022'de yüzde 64,27 olarak gerçekleşirken ENAG'ın hesaplamasına göre yüzde 137,55 olmuştu. Geçen yıl asgari ücrete yılda iki kez zam yapıldı. 2022 başında yüzde 4 bin 253 lira olan net asgari ücret, yıl sonunda toplamda yüzde yüzlük bir artışa denk gelen 8 bin 506 liraya çıkarıldı. Böylelikle asgari ücretteki bir yıllık artış yıllık resmi enflasyonun üzerinde oldu. Ancak ENAG enflasyonu baz alınarak hesaplandığında asgari ücretin 2022 sonunda 10 bin 103 lira olması gerekiyordu.
Bu rakam üzerinden ise yine ENAG rakamları üzerinden temmuz ayında 15 bin 208 liraya çıkması gereken asgari ücret 2024 başında en az 24 bin liraya yükseltilecekti.
Buna karşın şu anda asgari ücretle ilgili 16-17 bin liralık rakamlar konuşuluyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda işçiyi temsilen bulunan Türk-İş, asgari ücret pazarlığını 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı olan 14 bin 25 liradan başlatacaklarını açıkladı.
"Şeffaflık olmadan yapılan zam tatmin edici değil"
Dr. Oğuz Demir, son iki yıldır özellikle dar gelirliler ve ücretlilerin TÜİK verilerine göre hesaplanan enflasyon rakamları üzerinden maaş zamlarını aldıklarını, asgari ücret pazarlığında da enflasyonun belirleyici olduğunu belirtiyor.
Bakan Şimşek'in göreve gelirken rasyonellik ve şeffaflık sözü verdiğini hatırlatan Demir, "TÜİK çok kolay bir işlem olmasına rağmen son iki senedir madde fiyatlarıyla ilgili alt verileri yayınlamıyor. Niye yayınlamadıkları önemli bir soru. İki yıldır ücretler ve emeklilere yapılması gerekenin altında zam yapıldı da bunu mu görmemizi istemiyorlar? Bir an evvel bu verilerin yayınlanması, sorumlular kimse onların da tespit edilmesi ve neyse bunun soruşturması yapılması lazım" diye konuşuyor.
Ekonomi yönetiminde en önemli konunun şeffaflık olduğunu vurgulayan Demir, "Şeffaflığa erişemediğiniz sürece işçi ne kadar zam alırsa alsın bir türlü tatmin olmuyor, emekli tatmin olmuyor" diyor.
(HABER MERKEZİ)
