Merkezi Washington’da bulunan Uluslararası Finans Kuruluşuna (International Institute of Finance’in-IIF) göre Türkiye’nin de dahil olduğu Gelişmekte Olan Ülkelerin (GOÜ, Piyasalar =GOP) cari açıkları 2022 boyunca mütevazi ölçüde genişleyecek, fakat eğer emtia fiyatları çökmezse,sistemik bir (ödemeler dengesi) krizi beklenmiyor. Öte yanda, IIF’a göre, Çin hariç GOP’a akan sıcak para kurudu.Yani diğer bir deyişle Çin dışındaki ülkelere dış finansman akışı durma nok tasına geldi.2021’de GOÜ’nün çoğunluğunda dış ticaret açığı daralırken, pandeminin tetiklediği ekonomik daralma birincil neden olarak değerlendiriliyordu. Geçtiğimiz 2021 yılının son aylarında emtia fiyatlarında gözlenen ralli, net-net emtia ihracatçısı olan GOÜ’in ödemeler dengesi profilini iyileştirdi. Halihazırda ise, ithalat hacim olarak ihracatın önüne geçmiş pozisyonda bulunuyor.
* * *
Bu yönde son edinilen bilgilere göre GOÜ’in çoğunda dış denge 2022 için dirençli bir görünüm arzediyor. IIF’nin iki numalralı ekonomisti SergeiLanau’yagöre “Eğer emtialarda beklenmedik bir ayı piyasası yaşanmazsa, cari dengelerde bozulma 2013 benzeri bir “tapertantrum”a (Fed’in parasal sıkılaştırmaya geçmesine tepki olarak 8-16 hafta süren GOP’tan para kaçışı) yol açmayacak.Latin Amerika ülkesi Kolombiya, GOÜ trendinin tersine cari dengesi yaklaşan seçimler öncesi gözle görülür ölçüde bozulan ülke. Şili’nin dış dengesi ise ana ihraç ürün olan bakırın fiyat trendine göreceli olarak yüksek, dikkatli takip edilmesi gere kiyor.Halen günde 250 bin civarında vaka ile bir kez daha Covid-19’un pençesine düşen Hindistan’da beklentilerin gerisinde kalacak gibi görünüyor. 2022 GSYH büyümesi eşliğinde dış denge bozulacak, bu durum olumsuz gelişme olarak değerlendirilse bile sıcak para kaçışı tetikleyecek boyutta görünmüyor.
* * *
Diğer taraftan Türkiye’de geçtiğimiz Aralık ayında yeniden genişleyen ithalat rakamları ve hızla ivmelenen kredilere rağmen TL’ni değer kaybı sayesinde (ithalatı orta vadede frenler) cari açığın daralması bekleniyor.Bu kapsamda IIF veri setine göre GOP’a Aralık ayında $16.8 milyar sıcak para girdi. Ancak, Çin dışında tahvil ve hisse senetlerine yatırımlar ekonomilere yavaşlayacak kaygısı ile nerdeyse sıfırlandı.Raporda “Sıcak para girişlerinin önünde engel Omicron’un GOÜ’de daha sert seyretmesi, ve 2022 yılında Dolar Endeksi ve ABD tahvil getirilerinde yükseliş beklentisihakim.Çin ise ABD’nin önüne çıkardığı tüm engellere rağmen bol miktarda finansal yatırım cezbediyor. IIF’e göre, diğer GOÜ ivme kaybederken, Beijing’in ekonomiyi istediği zaman hızlandıracağı beklentisi diğer GOÜ’den ayrışmasının başlıca nedeni durumunda.
* * *
Sonuç olarak,bir taraftan da beklentilerin çok üstünde artış gösteren enflasyon da GOÜ Merkez Bankalarını erken faiz artırımlarına zorluyor. Geçen Mayıs’tan bu yana IIF’in takip ettiği 20 GOÜ’den 15’nde faizler yükseltildi. Aralık ayında Çin dışı GOÜ $9.6 milyar tahvil yatırımı kaybederken, hisse senedi alımları $3.6 milyar olarak gerçekleşti.Bu yönde Türkiye’deki gelişmelere bakıldığında;TCMB’nin açıkladığı son portföy verilerine göre, 7 Ocak haftasında yabancı yatırımcıların hisse senedi portföylerinden 143 milyon dolarlık, devlet tahvili portföyünden de 72 milyon dolarlık çıkış yaşanırken,hisse senetlerinden son 7 haftadaki çıkış 1.3 milyar dolara ulaşmış;tahvil portföyünden de 8 haftalık toplam çıkış 0.5 milyar dolar olmuştur.Bütün bunlara ek olarak BDDK’nın açıkladığı bankaların bilanço dışı döviz pozisyonu ve TCMB’nin swap miktarındaki değişimden, yurtdışı yerleşiklerin swap pozisyonlarındaki akımları da bu hesaba dahil edilirek,bu kanaldan ise 7 Ocak haftasında 1.5 milyar dolarlık çıkış olduğunu hesaplanmıştır.Böylece, son 3 haftada yaşanan toplam çıkış miktarı 3.9 milyar dolar ulaşmıştır.Neticedeyabancı yatırımcıların TL cinsinden toplam fon portföyü (hisse, bono, carrytrade) geçen hafta 1.7 milyar dolar, TCMB’nin faiz indirim sinyali verdiği Eylül ayından beri de 12.8 milyar dolar çıkış kaydetmiştir.Özetle küresel pandemininyaşandığı geçen yıldan bu yana çeşitli varyantlarla değişime uğrayarak en son omicron varyantı adı altında hızla yayılım göstermesiyle piyasalarda ciddi sayılabilecek olumsuz gelişmelerin olduğu izlenirken; bütün bunların gelişmekte olan piyasaları dış finansman sıcak para girişi açısın olumsuz etkilerken: sıcak para girişini neredeyse durma noktasına getirmiştir.