Öteden beri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından bir ay gecikmeli olarak yayımlanan ve gıda fiyatlarında gelecekteki duruma ışık tutan öncü gösterge konumundakiTemmuz/2022 Ayına ait Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksine göre;Tarım-ÜFE'de (2015=100), 2022 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %5,00, bir önceki yılın Aralık ayına göre %108,78, bir önceki yılın aynı ayına göre %157,89 ve on iki aylık ortalamalara göre %79,39 artış gerçekleşti.Sektörlerde bir önceki aya göre, ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde %2,66 azalış, tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde %4,78 artış ve balık ve diğer balıkçılık ürünlerinde %25,09 artış oldu.
* * *
,Ana gruplarda bir önceki aya göre çok yıllık bitkisel ürünlerde%1,02 oranında,tekyıllık bitkisel ürünlerde %4,94 ve canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde %7,29 oranındaki artış da kayda geçti.
Tarım-ÜFE yıllık değişim oranı (%), Temmuz 2022
* * *
Yıllık artışın düşük olduğu alt gruplar sırasıyla, %74,57 ile koyun ve keçi, canlı; bunların işlenmemiş süt ve yapağıları ve %75,65 ile diğer çiftlik hayvanları ve hayvansal ürünler oldu. Buna karşılık, yıllık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise sırasıyla, %256,06 ile lifli bitkiler ve %201,62 iletahıllar(pirinçhariç),baklagiller ve yağlı tohumlar olurken;Bir önceki aya göre azalışınyüksek olduğu alt gruplar sırasıyla, %6,68 ile lifli bitkiler ve %5,66 ile yumuşak çekirdekli meyveler ve sert çekirdekli meyveler oldu. Buna karşı lık,aylık pozisyonda artışın yüksek olduğu alt grup ise %22,47 ile canlı kümes hayvanları ve yumurtalar ve %13,70 ile çeltik sıralamaya girdi. Bu arada da Temmuz 2022'de, endekste kapsanan 87 maddeden,17 maddenin ortalama fiyatında azalış, 62 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.
* * *
Sonuç olarak,daha önceki aya ait TÜİK’in yayım lamış olduğu Temmuz/ 2022 Yİ-ÜFE verilerine dikkat edildiğinde; Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %125,43, dayanıklı tüketim malında %92,88, dayanıksız tüketim malında %118,20, enerjide %350,64 ve sermaye malında %91,61 artış olurken; sayılan gruptaki kalemler den fiyatında %350,64 oranında artış kaydedilen enerji grubunun en temel girdilerden biri olması yanında sözü edilen enerji grubundaki fiyat artış larının devamlılık arzetmesi sebebiyle bu fiyat yükselişlerinin döviz kuru dalgalanmaları ile Brent petrolündeki fiyat iniş-çıkışları da dahil edil diğinde fiyat yansımalarının yıl sonuna kadar devam edebileceği; dolayısı ile arz-talep açısın danözellikle fiyat esnekliği yüksek olan gıda kalemlerinin etkili gerekli önlemler alınmadığı takdirde fiyat artışlarının devam etmesi kaçınıl maz olcaktır. Kaldı ki bu artışları kökeninde yatan döviz kuru dalgalanmaları ile ağırlıklı şekilde dışa bağımlılık arz eden enerji maliyetleri artışı önlenemediği sürece hiperenflasyona doğru süratle gidi şin durdurulması mümkün görülmüyor.
KAYNAK: Temmuz/2022 Ayı Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (TÜİK)