Türkiye İstatistik Kurumu’nun Haziran/2022 Ayına ait yayımladığı Sanayi Üretim Endeksine göre,sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2022 yılı Haziran ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %7,1 azalırken, imalat sanayi sektörü endeksi %10,0 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %0,6 oranında artış gösterdi.
* * *
Diğer taraftan da sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2022 yılı Haziran ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre %2,1 azalırken, imalat sanayi sektörü endeksi %1,6 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %0,1gibi bir değişimle neticelendi.Bu defa Haziran/2022 Ayı Ciro Endeksleri bakımından da sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), 2022 yılı Haziran ayında yıllık %129,8 oranındaki artış kayda geçti.Toplam cironun alt detaylarına bakıldığında;2022 yılı Haziran ayında yıllık sanayi sektörü ciro endeksi %133,5, inşaat ciro endeksi %119,9, ticaret ciro endeksi %118,7, hizmet ciro endeksi %167,0 oranındaki artışla kayda geçti. Bu arada Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), 2022 yılı Haziran ayında aylık %7,5 artış görülmesine karşılık;Toplam cironun alt detaylarına bakıldığında; 2022 yılı Haziran ayında aylık sanayi sektörü ciro endeksi %7,5, inşaat ciro endeksi %16,8, ticaret ciro endeksi %6,1, hizmet ciro endeksi %9,4 oranındaki artışla neticelendi.
* * *
Ciro endekslerinde izlenen değişimlere karşılık; ticari ya şamdaki hareketliliğin göstergesi durumundaki Haziran/ 2022 Ayındaki Perakende Satış Endeksleri ise; sabit fiyat larla perakende satış hacmi (2015=100) 2022 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %5,5 arttı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %6,4, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %11,4 arttı, otomotiv yakıtı satışları ise %11,8 oranında azaldı.Bu anlamdaki Sabit fiyatlarla perakende satış hacmi (2015=100) 2022 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre %0,7 azaldı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %0,1, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %1,8 arttı, otomotiv yakıtı satışları ise %9,6 azalma gösterdi.Cari fiyatlarla perakende ciro (2015=100) 2022 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %119,1 arttı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %107,1, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %100,3, otomotiv yakıtı satışları ise %203,6 oranındaki artışla kay da geçerken; diğer yaşanan bir değişim ise Cari fiyatlarla perakende ciro (2015=100) 2022 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre %8,4 arttı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %6,6, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %7,8, otomotiv yakıtı satışları ise %12,3 oranındaki artışla gerçekleşti.
* * *
Sonuç olarak, döviz kurundaki değişimle petrol fiyatların daki dalgalanmalardan kaynaklı olarak en dikkat çeken durum otomotiv yakıtı satışlarında izlenen %9,6 oranındaki azalma ile ortaya çıkarken; yüksek oranda akaryakıt fiyat larına yapılan zammın sonucu arada ufak tefek indirimler yapılsa bile özel otomobil sahiplerinin zorunlu olarak tasar ruf etmek zorunda kalmalarından oluştu.Mamafih bu arada çift rakamda artışını sürdüren ve hiperenflasyona hızla gidi şe ortam hazırlayan yüksek enflasyonun yarattığı belirsizliğin daha da artması sonucunu doğururken;fiyat istikrarının ileri boyutta bozulması sebebiyle perakende fiyat endeksle einde kısıtlanmış talepten ötürü beklenen değişimlerin al tında bir hareketlilik görülüyor.Hal böyle iken Rusya-Ukrayna arasındaki savaşın geldiği noktada öteden beri devam eden tedarik zincirindeki aksamalar zamanla tolere edilerek düzelme gösterirken; bu düzelmenin yarattığı olumlu etkisiyle piyasalar biraz olsun toparlanma sürecine girdiler.Ancak halen küresel ekonomilerde endişe konusu durumundaki yüksek enflasyon ve onunla eşleşen stagflasyonun(durgunluk içinde enflasyon) varlığı en büyük küresel ekonomilerden ABD,Çin ve AB Birliği ülkeleri için risk pozisyonunu koruduğu da görülüyor.