Bilindiği gibi elektrik fiyatları 1 Ekim’den itibaren geçerli olacak şekilde konut, sanayi ve ticarethaneler için %14.9 oranında artırıl mıştı. İş Yatırım yapılan zammın enflasyon üzerinde olumsuz et kisi olacağını belirtirken;Kurum "Elektrik ücretinin tüketici fiyatı enflasyonu sepetindeki ağırlığı %3 seviyesine yakın. Dolayısıyla %15'lik bir zammın yıllık enflasyon üzerindeki etkisi de yaklaşık 0,45 puan oluyor." İfadelerine yer verildiği görüldü. Bu yöndeki alınan son bilgilere göre, sanayi tarafında kullanılan elektriğe ya pılan zammın üretici fiyatlarından tüketici fiyatlarına gecikmeli etkisi olacağını belirten kurum yıl sonundaki enflasyon tahminini %12,5'te tuttuklarını belirtirken; İş Yatırım tarifelere yapılan zam mın elektrik perakende şirketleri üzerinde olumlu etkiye sahip ol duğunu belirterek "Dolayısıyla zamların Enerjisa ve halka açık olmayan elektrik perakende şirketlerine sahip olan Alarko Hol ding ve Zorlu Enerji için yapılan değerlendirmede sınırlı olumlu olmasını değerlendiriyoruz. Diğer taraftan maliyetlerinin %20-25'i elektrik alan çimento şirketlerinin kar marjlarını olumsuz et kileyebileceğini düşünüyoruz." Değerlendirmesi yapılıyor. Diğer taraftan da Deniz Yatırım da yapılan zammın enflasyon üzerinde 45 baz puan etkisi olacağını, zammın maliyetleri içinde önemli bir kalem olduğundan çimento üreticisi şirketleri olumsuz etkile yeceğini bildirirken, Kurum "Öte yandan; Ak Enerji, Aksa Enerji, Turcas, Alarko Holding ve Sabancı Holding üzerinde BOTAŞ do ğalgaz fiyatlarını artırmadığı sürece potansiyel olarak olumlu etki etmesini bekliyoruz" değerlendirmesi de geldi
* * *
Bu noktada yine temel girdilerden biri olan doğalgaz üzerinde yeni bir zammın yapılması halinde de zincirleme etkinin ilişkili olduğu tüm girdi maliyetlerine yansıması ise oransal seviyedeki gerçekleştirilecek zamma bağlı.Bu konuda doğalgaz zammı ger çekleşmeden yansımanın ne olacağını belirtmek mümkün değil. Ancak bugün TÜİK tarafından açıklanacak enflasyon verisinin Blomberg anketine göre enflasyonun %10 seviyesine inmesi bek leniyorsa da; bu yönde geliştirilen öngörülere göre Kevin Daly öncülüğündeki Goldman Sachs Analistleri yolladıkları bir notta yetkililerin güçlü büyüme isteği nedeniyle enflasyondaki düşü şün geçici olacağı belirtiliyor. Diğer tararftan da TÜİK enflasyon verisi açıklaması arifesinde İstanbul Ticaret Odası'nın(İTO) 1995 bazlı verilerine göre, Eylül 2019 itibarıyla Ücretliler Geçinme İn deksi yıllık ortalama yüzde 17,54 ve Toptan Eşya Fiyatları İndek si yıllık ortalama yüzde 20,29 yükseldiği açıklandı. İstanbul'da, eylülde bir önceki aya kıyasla perakende fiyatlar yüzde 1,11 ar tarken, toptan fiyatlar yüzde 0,14 geriledi. İstanbul'da, eylülde bir önceki aya göre perakende fiyatlarda yüzde 1,11'lik artış, toptan fiyatlarda ise yüzde 0,14'lük azalış kaydedilirken, söz konusu verilere yıllık bazda bakıldığında ise perakende fiyatlar da yüzde 13,13, toptan fiyatlarda yüzde 5,58 artış yaşandı. Pera kende fiyatlar,eylülde bir önceki aya kıyasla ulaştırma ve haber leşme de yüzde 7,95, kültür, eğitim ve eğlencede yüzde 4,87, sağlık ve kişisel bakımda yüzde 1,86, giyimde yüzde 1,53, ko nutta yüzde 0,64, gıdada yüzde 0,30 arttı, ev eşyası harcamala rında ise yüzde 0,08 azaldı.
* * *
Diğer harcamalar grubunda ise perakende fiyatlar eylülde bir önceki aya göre değişmedi.Aynı dönemde toptan fiyatlar ise inşaat malzemelerinde yüzde 2,97, madenlerde yüzde 1,09, ya kacak ve enerji maddelerinde yüzde 1,02, işlenmemiş maddelerde yüzde 0,81 arttı. Bu dönemde, toptan fiyatların kimyevi maddeler de yüzde 1,98 ve gıdada yüzde 1,34 azaldığı, mensucat grubunda ise fiyat değişimi izlenmediği görüldü İTO’nun Eylül/2019 ayına
ait enflasyon verisi incelendiğinde; yıllık bazdaki perakende fiyat larda yüzde 13,13, toptan fiyatlarda da yüzde 5,58 artış yaşan dığı açıklanıyor. Burada parakende fiyatlarındaki artışın toptan fiyatlar daki artıştan yüksek olması, toptan ürün satan firmaların imalat ye rine daha ziyade stoktan çalıştıkları gerçeğini ortaya döküyor.Çok tabii olarak normal şartlarda de ğerlendirmek gerekirse; bu durum talepteki daralmanın göreceli şekilde gerçekleşmesinden kaynakla nıyor.
* * *
Sonuç olarak,en son gelinen noktada temel girdilerdeki gerçekle şen tüm zamları aşamalı şekilde gecikmiş tarzda yansıma pozisyo nuna girerken,önümüzdeki aylar itibarıyla yıl sonu için hedefle nen %12 lik enflasyon oranının tutturulması zorlaşacak gibi bir iz lenim veriyor.Bir de buna enflasyonu olumsuz olarak tetikleyebi lecek iç ve dış değişkenlerle jeopolitik ve siyasi gelişmeleri olaya ilave ettiğimizde;Goldman Sachs analistlerinin güçlü büyüme iste ğinden kaynaklanan yükselen enflasyon oranındaki inişin geçici olabileceği tezini doğruladığı görülüyor.Açıkça belirtmek gerekir se; bir de hiç hesapta olmayan Brent petrol fiyatlarındaki yükseliş yönündeki dalgalanmalarla döviz kurundaki piyasa koşullarında gerçekleşen oynaklıklar da dikkate alındığında karşımıza hiç de umulmayan daha farklı durumlar da çıkabilir.Aslında olaya çekir dek enflasyondaki seyir açısından baktığımızda en fazla net po zisyonun çekirdek enflasyon üzerinde belirginleşeceğini görebil mek de mümkün olabilir.Ancak önümüzdeki 2020 yılı için hedef lendiği telaffuz edilen %5 lik büyüme rakamına ait enflasyon he deflemesinde ise yüksek büyümenin yüksek orandaki enflasyon an lamına geleceğini de hatırda tutmak gerekiyor.