Küresel resesyonun(durgunluk) geldiği noktada Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) tarafından açıklanan eylül/2022 ayı ekonomik güven verisine göre; ekonomik güven endeksi Eylül ayında aynı düzeyde kalarak 94,3 değerini alırken,bir önceki aya göre Eylül ayında tüketici güven endeksi %0,3 oranında artarak 72,4 değerini, hizmet sektörü güven endeksi %1,7 oranında artarak 118,2 değerini, perakende ticaret sektörü güven endeksi %2,7 oranında artarak 115,9 değerini, inşaat sektörü güven endeksi %2,1 oranında artarak 88,1 değerinialdı.Reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi %1,2 oranında azalarak 100,2 değerini aldı.Bu kapsamdaki alt endeksler değerlendirildiğinden Dünyada yaşanan göreceli durgunluğa rağ menyaptığı en yüklsek artışla Ağustos ayında %112,9 olan Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi Eylül ayında %115,9’a yükseldi.
* * *
Bu arada küresel durgunluğun yansımalarının yarattığı değişimin etkisiyle diğer bir alt endeks durumundaki veriye göre de ağustos ayında %101,4 olan Reel Kesim Güven Endeksi Eylül ayında %100,2’ye düşerek en fazla düşüş gerçek leştiren endeks olarak kayda geçti.Hal böyle iken,bu yıl içinde döviz kurundaki dalgalanma lardan kaynaklı maliyet artışlarının en fazla görüldüğü ve dolayısı ile gerileme dönemine gi ren sektör verisi durumundaki ağustos ayında %86,3 olan İnşaat Sektörü Güven Endeksi artış göstererek Eylül ayında %88,1 oldu.Çok tabii dir ki tüm sektörlerin lokomotifi durumundaki bu sektördeki artış durumu her ne kadar inşaat swktöründeki hareketlenmeye işaret ediyorsa da söz konusu bahse konu yükselişin %100’ün çok üstünde olması gerekiyor.
* * *
Gerçekte ekonomik güven endeksi, tüketici ve üreticilerin genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirme, beklenti ve eğilimlerini özetleyen bir bileşik endekstir. Endeks, mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, reel kesim, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörleri güven endekslerinin alt endekslerinin ağırlıklandırılarak birleştirilmesinden oluşmaktadır.Bu anlamda ekonomik güven endeksi hesaplamasında, her bir sektörün ağırlığı o sektörün normalleştirilmiş alt endekslerine eşit dağıtılarak uygulanmakta, güven endekslerine doğrudan uygulanmamaktadır. Bu kapsamda tüketici, reel kesim, hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerine ait toplam 20 alt endeks hesaplamada kullanılmaktadır.Okuyucularımıza hatırlatmak bakı mından ekonomik güven endeksinin 100'den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100'den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği göstermektedir.
* * *
Sonuç olarak,Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) tarafından açıklanan eylül/2022 ayı Ekonomik Güven Endeksi ile alt verileri analiz edildiğinde; küresel kırılganlık endişelerinin gittikçe artma temayülüne girdiği günümüz şartlarında genel iktisadi gidişatın özellikle Rusya-Ukrayna savaşın dan daha da etkilenmesiyle birlikte;yaşanan ener ji krizinin tedarik zincirindeki bozulmaya kadar varan tüm gelişmeler dikkate alındığında;ağus tos ayı itibarıyla %80’leri geçen yüksek enflas yonun yarattığı fiyat istikrarsızlığının piyasalar üzerinde olumsuz etkilere neden olduğu da eklen diğinde; döviz kuru ile yüksek enflasyon arasın da çok yakın ilişki olduğu gerçeğini ortaya koy duğu izlenmektedir. Aslında özellikle küresel enerji fiyatlarındaki artışlara ilave olarak Ülke miz nezdindeki elektrik,doğalgaz ve akaryakıt birim fiyatlarına yapılan %100 leri geçen zam uygulamalarının yüksek enflasyonun daha da art masıyla hiperenflasyona doğru gidişi hızlandırdı ğı da düşünüldüğünde; çıkış yolunun ancak doğ ru politikaların doğru zamanda yürürlülüğekonulmasıyla beraber; yapılması zorunlu reformla rın sürdürülebilir ekonomi ve para politikalarıy la desteklenecek duruma getirilmesi gerekmekte dir.
KAYNAK:Eylül/2022 Ayı Tüketici Güven En deksi (TÜİK)
