Kemik iliği nakli ve akciğer nakli, kişinin yaşamını tehdit eden durumlar için yapılan cerrahi işlemlerdir. Her iki nakil süreci de ciddi komplikasyonlar ve iyileşme süreçleri bulundurur. Kemik iliği nakli, ilik hasar gördüğünde uygulanır. Bununla birlikte kanser gibi hastalıkların tedavisinde de kullanılan bir prosedür olarak yer almaktadır. Hastanın iyileşme süreci, nakil sonrasında bağışçı tarafından alınan iliğin alıcıya nakledilmesi ile başlar. Bu süreçte alıcı kişinin enfeksiyondan ve hastalıklardan korunması son derece önemlidir. Alıcının vücudundaki yeni iliğin kabul edilmesini sağlamak için sıkı takip süreci bulunmaktadır. Hastanın iyileşme süreci, iliğin kabul edilmesi ile alıcının sağlık durumuna bağlı olarak değişmektedir. Süreç kişiden kişiye değişmektedir. Genellikle birkaç hafta ve birkaç ay arasında sürer. Akciğer nakli ve kemik iliği naklinde İyileşme süreci tekrardan hastanın genel sağlık durumuna, nakil öncesi durumuna ve komplikasyonlara bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Kemik İliği Süreci Nasıl Gerçekleşir?
Hasta, kemik iliği nakli için hazır olduğunda nakil işlemleri için yatış işlemi gerçekleştirilir. Bu süreçte hastayı enfeksiyondan korumak için HEPA filtresi içeren özel havalandırma sistemi bulunmaktadır. Hasta vücudundan kan almak ya da damar yolu ile beslenmesini sağlamak için birden fazla yerden damar yolu açmak yerine kalbe giden ana damarlardan bir tanesine kateter denilen tüp yerleştirilmektedir. Bu işlem radyologlar tarafından gerçekleştirilir. Hastaya yapılacak kök hücre öncesinde kan hücrelerini temizlemek ve kanserli olan iliği temizlemek için yüksek oranda kemoterapi ve radyoterapi işlemleri gerçekleştirilir. Nakli gerçekleştirilecek olan kök hücrelerin oldukça sağlıklı bir ortamda görevlerine başlamalarını sağlamak gerekir. Nakil gününde hazırlık tamamlandıktan sonra önceden yerleştirilmiş kateter veya yeni açılan damar yolu ile kök hücreler hastaya enjekte edilmektedir.
Kemik İliği Nakli Sonrası Süreçler
Kök hücre işlemi sonrasında, kök hücrelerin tekrar kan hücresi üretebilmesi için belirli süreye ihtiyacı vardır. Bu süre ortalama 15 günü kapsamaktadır. Süreç içerisinde nakil olan hastaya kan takviyesi yapılır. Nakil dönemlerinde hastaların bağışıklık sistemlerinin zayıf olması sebebiyle enfeksiyona karşı duyarlılık artmaktadır. Hastanın; halsizlik, ishal, karın ağrısı ve acı gibi şikayetleri ortaya çıkmaktadır. Tüm işlemler problemsiz bir şekilde tamamlandıktan sonra hasta taburcu olmaya hazır hale gelmektedir. Bu süreç yalnızca doktor tarafından belirlenmektedir. Akciğer nakli veya kemik iliği nakli sonrası taburcu işlemleri tamamlandığında hastanın bir süre daha takip edilmesi gerekir. Hastanın ilik işlemleri sonrası kontrolü haftada 1-2 gerçekleşirken birinci yıla yakın zamanda birkaç ayda bir gözetim altında olmalıdır.
