Alınan son bilgilere göre Türkiye imalat sektörünün ana ihracat pazarlarındaki faaliyet koşullarını ölçen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi eylül ayında değişim göstermeyerek ağustos ayındaki 48,8’lik seviyesini Eylül ayında da aynı kalarak değişmedi.Do layısı ile görünür o ki,bu duruma göre eşik değer iki ay üst üste 50’nin altında kalarak Türk imalat sanayi ihracatçılarının talep ikliminde ılımlı bir bozulmaya işaret ediyor.Küresel piyasalar nezdin de ise Avrupa ve Kuzey Amerika kıtaları eylül ayında da zayıflığın ana kaynağı olmaya devam etti ve Türk imalat sektörünün en büyük beş ihracat pazarında üretim azaldı. Bununla birlikte, bazı dengelenme sinyallerinin gözlendiği ABD’deki daralma da ılımlı seyrederken, son üç ayın en düşük oranında gerçekleşti.
* * *
İhracattaki yüzde 9’luk payıyla Türk imalat sektörünün en büyük dış pazarı olan Almanya’da üretim üst üste üçüncü ay azaldı ve söz konusu yavaşlama Covid-19 salgınının ilk dalgasından bu yana en belirgin düzeyde kaydedildi.Diğer Avrupa ülkelerine bakıldığında, Birleşik Krallık, İtalya, Hollanda ve Çek Cumhuriyeti’nde ekonomik aktivitedeki düşüşler hızlanırken İspanya’da üretim yeniden daralmaya geçti. Fransa ve İrlanda’da kaydedilen büyüme ise nispeten pozitif gelişmeler oldu.Bu arada eylül ayında en güçlü performans gösteren pazarlar arasında Orta Doğu ülkeleri yer aldı. Büyüme, Katar’da ivme kazanırken Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’da da güçlü seyrini korudu.
* * *
Gelinen noktada Üçüncü çeyrek sonunda üretimdeki en güçlü artış, Covid-19 salgınının ardından ekonominin uluslararası ziyaretçilere açılmasıyla büyümenin hız kazandığı Tayland’da gerçekleşti. Singapur da ekonomik aktivitede güçlü ve önceki aya kıyasla daha yüksek oranlı artış kaydetti. Asya’nın diğer bölgelerinde ise küresel talepteki geri çekilme nedeniyle görünüm eylül ayında bozuldu. Özellikle Tayvan ve Güney Kore’de üretim keskin düşüşler kaydetti. Tayvan’daki gerileme küresel finansal krizden bu yana en belirgin düzeyde gerçekleşti.Son olarak, dört BRIC ekonomisinden üçünde ekonomik aktivite büyüme sergilerken bu durumun istisnası ise Çin olarak kayda geçti.
* * *
Sonuç olarak,gerek Türkiye gerekse küresel eko nomilerde yer alan bazı ülkelerdeki gelişmeler hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker’e göre;“Üçüncü çeyreğin son ayında Türk imalat sektörü ihracatçıları için ağustostakine çok benzer bir görünüm ortaya çıktı. Orta Doğu’daki güçlü seyir, Avrupa ve ABD’deki talep zayıflığını dengeledi. ABD’deki daralmanın eylül ayında hız kesmesi, dünyanın en büyük ekonomisinin daha istikrarlı bir zemine geçtiği yönünde umut verse de talep koşulları yılın son çeyreği boyunca zorlayıcı olmaya devam edecek gibi görünüyor.”şeklinde bir yorum geldi.Mamafih bu yönde ABD'nin başkenti Washington'da ye ni başlayan IMF-Dünya Bankası Yıllık Toplantı sında konuşan Dünya Bankası Başkanı David Malpass’ın yaptığı değerlendirmede;"Gelecek yıl dünya için bir resesyon riski ve gerçek bir tehlikesivar.”derken;.Avrupa'da bazı gelişmiş ekonomilerin vaşladığına dikkati çeken Malpass,bu durumun gelecek yıl nereye gideceğinin görüleceğini aktarırken;” Malpass, birçok gelişmekte olan ülkede ise para birimlerinin değer kaybetmesinin ülkeler için borç seviyelerinin giderek daha fazla yük haline gelmesi anlamını taşıdığını belirterek, faiz oranlarındaki artışın bunu ağırlaştırdığını anlatma sı, özellikle gelişmekte olan ülkeler bazındaki git tikçe artan borçlanmalara işaret ettiği izleniyor.
KAYNAK: Eylül/2022 Ayı Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi (ISO)