Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜN) Mühendislik Fakültesi'nden Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, yeryüzündeki değişimleri tespit edebilen bir yazılım geliştirdi. Radar uydu sistemlerinden yararlanılarak oluşturulan yazılım, su seviyelerindeki değişimlerden kar erimelerine, yeni yapılaşmalardan çökmelere kadar birçok farklı yapısal değişikliği takip edebiliyor.
Yazılım, özellikle gelişmekte olan ülkelerde sıkça rastlanan plansız yapılaşma, kaçak madencilik, dolgu ve kazı faaliyetlerinin tespiti için kullanılabilecek. Ayrıca, iklim değişikliği nedeniyle ormanların ve yaşam alanlarının korunmasına katkı sağlaması hedefleniyor.
KAÇAK YAPILAŞMADAN DOĞAL AFETLERE GENİŞ İZLEME İMKANI
Prof. Dr. Kutoğlu, yazılımın geniş bir coğrafi alanı detaylı bir şekilde izleme imkanı sunduğunu belirterek şunları söyledi:
“Seçilen bölgede insan yapımı ya da doğal değişiklikleri tespit etmek mümkün. Örneğin, yeni binalar yapılmış olabilir, ormanlık alanlarda izinsiz açmalar meydana gelmiş olabilir veya bir bölgede dolgu, kazı çalışmaları yapılmış olabilir. Bunun yanı sıra, barajlarda su seviyesi değişimlerini ya da kar kütlelerindeki erimeleri gözlemlemek de mümkün. Sistem, doğal afetler sonrası meydana gelen hasarları da belirlediğimiz tarih aralıklarında analiz etme imkanı sunuyor.”
GELİŞMİŞ GÖRSEL HARİTALAMA ÖZELLİĞİ
Kutoğlu, yazılımın sağladığı görsel haritalama özelliğine de dikkat çekerek, değişimlerin kırmızı ve mavi renklerle gösterildiğini ifade etti:
“Kırmızı renk, kütle artışını; mavi renk ise kütle azalmasını gösteriyor. Örneğin, bir binaya yeni kat eklenmişse bu kırmızı olarak, bir bina yıkılmışsa mavi olarak gözüküyor. Sulak alanlarda su çekilmesi ya da artışı da aynı şekilde gözlemlenebiliyor. İklim değişikliği çerçevesinde kar kütlelerinin takibi de oldukça önemli. Kar artışı mavi, erime ise kırmızı olarak beliriyor.”
UYGULAMA GENİŞ KULLANIM ALANINA SAHİP
Kıyılardaki dolgu ve erozyonların, yer altı madenciliği faaliyetlerinden kaynaklanan çökmelerin de takip edilebildiğini belirten Kutoğlu, yazılımın belediyeler, çevre müdürlükleri ve iklim değişikliği alanında çalışan kurumlar tarafından kullanılabileceğini söyledi.
Yazılımın, kural dışı faaliyetleri tespit etmenin yanı sıra, doğal afetlere yönelik erken uyarı sistemlerinde de faydalı olabileceği ifade edildi. Kutoğlu, “Bu teknolojiyle gözle fark edilemeyen hareketleri izleyerek, tehlikelere karşı erken önlem alma şansı elde ediyoruz.” dedi.
