Tüm pandemi dünyayı saran Covid-19 Koronovirüs vakaları aşısından son gelinen son noktada global ekonomilerdeki belirsizliği korurken; Bank of America ekonomisti Michelle Meyer, geçtiğimiz perşembe günü yayımladığı açıklamasında, "Resmi olarak ekonominin durgunluğa girdiğini ilan ediyoruz, dünyanın geri kalanına katılıyoruz ve bu derin bir düşüş. Bu süreçte birçok kişi işini, servetini kaybedecek ve ciddi güven kaybı olacak" şeklinde ifade kullanması tüm dikkatleri üstüne çekti. Meyer, ekonomideki daralmanın ciddi olmasına rağmen bu düşüşün kısa ömürlü olacağına inandıklarını söylerken; Euronews Türkçe'nin haberine göre, Bank of Amerika öngörülerine göre ABD ekonomisi 2’nci çeyrekte yüzde 12 küçülecek, tüm yıl için de GSYİH yüzde 0.8 oranında daralacak. Bu kapsamda geçtiğimiz günlerde, Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings de, Kovid-19 salgınının ülkelerin mali durumlarını zayıflatacağını bildirmişti.Açıklamada ise, salgından etkilenen ülkelerin karşılaştığı en temel ekonomik sonucun faaliyetlerin ani bir şekilde durması olduğu da vurgulanmıştı.
* * *
Hal böyle iken, global resesyon(durgunluk) bir taraftan Dünya ekonomilerini gittikçe belirsizleştirirken; bu arada Petrol piyasasında fiyatlar haftanın ilk günü olan Pazartesi günü beklenmedik bir şekilde eksiye geçti. WTI petrolde bazı vadeli kontratlar varili eksi 37.63 dolardan fiyatlama yaptı.Petrol talebinde pandemi kaynaklı bu çöküş, dünyanın en büyük üreticileri arasındaki fiyat savaşının piyasayı arza boğması, depolama tesislerinin kapasitelerinin sınırına yaklaşması ve vadeli piyasaların aylık seyri, şaşkınlık yaratan fiyat gelişmelerinde oldukça etkili oldu.Aslında bu gelişme nin temel nedenlerine bakıldığında; pandemi ya da fiyat savaşı tek başlarına enerji piyasalarını sarsmak için yeterliydi. Bir araya gelince petrol piyasasını altüst ettiler. Virüs tüm dünyada yayılmaya başladıkça petrol talebinin kademeli olarak azalmasına neden oldu. İtalya gibi ülkeler koronavirüs kaynaklı kapanmaların ekonomik anlamda ne kadar zarar verebileceğini gösterdikçe Suudi Arabistan ve Rusya gibi büyük üreticiler inatçı davrandı. Üretimi sınırlandıran anlaşma çöktü ve her iki ülke de muslukları sonuna kadar açtı. Piyasaya rekor seviyede petrol girişi oldu.
* * *
Sonuç olarak, OPEC, Rusya, ABD ve 20 ülke anlaşmaya vardı. Ancak uzlaşmaya vardıkları kısıntı miktarı arzın kabaca yüzde 10'una denk geliyor ve bu miktar sert düşen talep çok yetersiz. Fiyatlar ilk olarak global anlamda ABD pazarında Wyoming gibi depo alanlarının kısıtlı olduğu, göz önünde olmayan yerlerde eksiye döndü. Sonra daha büyük merkezler bazı ham petrol tiplerinde sınırlı olarak eksi fiyata geçti. Son olarak dünyanın en büyük enerji piyasası CME'deki -ve Nymex'teki- fiyatlar 20 Nisan'da sert bir şekilde sıfırın altına indi.Türkiye açısından cari açığın sorunlu olduğu bir dönemde petrol fiyatlarındaki göreceli düşüş en fazla olumlu şekilde bize yaradı, Ancak pandeminin yarattığı artan işsizlik olgusu açısından durum pek de iç açıcı değil. Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği’nin (TÜRMOB) hazırladığı “Korona Salgınının Türkiye Ekonomisine Etkisi Değerlendirmeler Ve Öneriler Raporu”, salgının yarattığı ekonomik krizin 10 milyonu aşkın kişiyi işsiz bırakabileceğini ortaya koyması da durumun oldukça ciddi olduğunu gösteriyor. “Sadece başkasının yanında çalışanlar değil, işverenlerin kendileri de işsiz kalmaya başladı” denilen raporda, “Hizmetler sektörü içerisinde başta turizm, lokanta, eğlence sektörleri olmak üzere her alanda işler durdu. Bu nedenle,hizmetler sektöründe yer alan çalışanların yarıdan fazlasının işini kaybetmiş olmaları olasılığı bulunuyor. Böyle bir durumda Türkiye, yılın üçüncü çeyreğinde 10 milyonu aşan yeni işsiz sayısı ile karşılaşabilir. Sanayi sektöründe de çok fazla işten çıkarmalar olduğu unutulmamalı”ifadelerine yer verildiği görülürken;.Bu nedenle üç aylık süreyi içeren işten çıkarmama yasağı yanında pandemi kaynaklı işsiz kalanlar için daha köklü önlemlerin gündeme gelmesi gerekiyor.