Küresel anlamda tedarik zincirindeki bozulmalar ve sonrasında yaşanan sıkıntılar süreci içinde Ağustos/2022 ayında, yeni sipariş girişlerinin azal ması, uluslararası ticaret hacimlerinin düşme si ve kapasite fazlası belirtilerinin artmasıyla Hazi ran 2020’den bu yana ilk kez küresel ekonomik aktivi te daralma gösteriyor.Bu yönde J.P.Morgan ve S&P Global tarafından ISM ve IFPSM ile birlikte üretilen J.P.Morgan Küresel Bileşik Çıktı Endek si, Temmuz ayındaki 50,8’den Ağustos ayında 49,3’e geriledi. Hem imalat hem de hizmet sektör lerinde daralan üretim, Haziran 2020’den bu yana ilk kez her iki kategoride de eşzamanlı gerileme yaşandı. Ağustos ayı verileri, küresel ekonomide ki zayıflıkların daha yaygın hale geldiğine işaret etti. Kapsanan altı alt sektörden beşi gerileme gör dü – iş hizmetleri, tüketim malları, tüketici hizmet leri, ara mallar ve yatırım malları.Buna karşılık, finansal hizmetler sektörü temmuz ayındaki daral manın ardından hafif bir yükseliş gösterdi.
* * *
Bu kapsamda izlenen o ki,gerileme, hem üretim hem de hizmet sektörlerinde zamanla daralan üre timle gelişmiş pazarlara odaklanırken;Ulusal PMI verileri,kapsam içine alınan 14 ülkeden beşininde gelişmiş ekonomiler olmasıyla ticari faaliyetlerin giderek azaldığını gösterdi.Diğer bir küresel eko nomi durumundaki ABD’nin performansı ise özellikle zayıftı ve düşüş oranı Mayıs 2020’den bu yana en dik seviyedeydi. Japonya, Almanya, İngiltere ve İtalya da bu arada daralmalar gördü. İmalat üretimi ve hizmet faaliyeti, Hindistan, Bre zilya ve Çin’deki sağlam genişlemelerin öncülü ğünde,gelişmekte olan pazarlarda (ortalama ola rak) artmaya devam ettiği izlendi.Hal böyle iken, eni siparişlerin üretimi düşerken, hizmet sağlayı cılardaki yeni işlerin büyümesi 25 ayın en düşük seviyesine geriledi. Uluslararası ticaret akışları da azalmaya devam etti. Yeni ihracat işleri üst üste altıncı ayda ve iki yıldan uzun bir süredir en hızlı şekilde düştü.
* * *
Diğer taraftan da üreticilerde ve hizmet sağlayıcı larda iş birikimleri azalırken, üreticilerdeki bitmiş ürün stokları da arttı. Daha sonra, iş yaratma oranı yedi ayın en düşük seviyesine geriledi. Personel seviyeleri, kapsanan ülkelerin neredeyse hepsinde yükseldi istisnalar küresel ekonomi görünümün deki Çin ve Rusya ancak artış oranları genellikle hafifleme gösterirken,maliyetler neredeyse birbu çuk yıldır en yavaş hızda artarken, satış fiyatların daki artış Nisan 2021’den bu yana en zayıf seviye deydi.Her iki enflasyon oranı, gelişmekte olan piyasalara kıyasla gelişmiş ülkelerde (ortalama olarak) belirgin şekilde daha yüksek görünüyor du.Çok tabii olarak ayrıca şunu da belirtmek gere kir ki üretim maliyetlerindeki artışlar üzerinde ar tan enerji fiyatlarının etkisinin olduğunu da belirt mek mümkün.
* * *
Sonuç olarak, J.P.Morgan Küresel Hizmetler İş Aktivitesi Endeksi, Haziran 2020’den bu yana ilk kez bir daralmaya işaret ederek Ağustos ayında 49,2 olarak gerçekleşti. Ayrıca, endeks ocak ayın dan bu yana ilk kez imalat eşdeğerinin altına düştüğü görüldü.Bu gelişmelerin yanısıra hizmet sektörü ticari faaliyetleri Çin, İngiltere, Hindistan, Brezilya,Fransa,İtalya,İspanya,Avustralya,İrlan da ve Kazakistan’da yükselirken, ABD, Japonya, Almanya ve Rusya’da düştü. ABD’deki gerileme özellikle belirgindi ve Mayıs 2020’den bu yana en hızlı şekilde azalan faaliyet olarak izlendi.Gelinen son noktada yeni işlerin büyümesi ağustos ayında neredeyse durma noktasına gelirken, istihdam yedi ay içinde en düşük ölçüde artmasına rağmen, kapsanan ülkelerin neredeyse tamamında (istisna lar Çin ve Rusya) istihdam artışı kaydedildi. Bu arada yeni siparişler PMI verisindeki düşüş özel likle endişe verici ve yüksek enflasyonun küresel talep üzerinde önemli ölçüde baskı oluşturduğunu da belirtmek gerekiyor.Özetle yakın geçmişte en dişe konusu durumundaki stagflasyon(durgunluk içinde enflasyon) olgusunun da gündemde bulun duğunu belirtmek gerekiyor.
