Geçen yıldan bu yana global piyasalarda zaman zaman gündeme gelirken; Dünyadaki ekonomile rin korkulu rüyası durumuna gelen resesyon (durgunluk) konusun da Fitch Ratings, Rus doğal gazının Avrupa’ya akışı nın neredeyse durma noktasına gelmesinin Batı Avru pa ülkeleri için mali riskleri artırdığı uyarısında bulun duğu izleniyor. Özellikle Rusya-Ukrayna arasında yaşanan gerginliğin sava şa dönüşmesiyle beraber gündem oturan enerji kriz ini müteakip Batı Avrupa hükümetlerinin enerji krizine yanıtlarının büyük bütçe maliyetleri olacağını, pandemi sonrası kamu finansma nında toparlanmayı engelleyeceğini savunan Fitch, bütçe açık ları ve borç seviyelerinin politika yanıtlarını yansı tacağını vurgu laması hiç de sürpriz olmadı.Bu an lamda Rusya’dan boru hattı ile doğal gaz gelişinin neredeyse durma noktasına gelmesinin Euro Bölge si ve İngiltere'(de resesyonu tetikleyeceğini savu nan Fitch, 2023 yılında Euro Bölgesi ekonomisin de yüzde 0,1 ve İngiltere’de yüzde 0,2 daralma beklediklerini ifade etmesi ise resesyonun ayak seslerini gelmeye başladığını göste riyor.
* * *
Bu kapsamda Uluslararası Kredi Derecelendirme kuru luşu Fitch, Euro Bölgesi ve İngiltere için enflasyon tahminlerinin perakende gaz ve elektrik fiyatlarının 2021 Nisan’dan bu yana görülen yüzde 50-60 artışın üzerinde yüzde 30-35 olarak eklene ceğini öngördü ğünü de açıklaması ise resesyonun soluğunun ensemiz de olduğunu gösteriyor.Çünkü küresel ekonomilerdeki endişelerin daha da artmasına neden olan enerji krizi nin geldiği noktada ener ji fiyatlarının bir anda %50-60 arasında artmaya başlamasının dalga dalga yayılarak piyasalara ge niş yelpazede yansıma yapması artık kaçınılmaz bir gelişme.Bu yönde daha evvel yaşanan 2008 kü resel krizini önceden tahmin eden ünlü ekonomist Nouriel Roubini,Amerikan ekonomisine dair kor kutan bir tablo çizerken."ABD yıl sonunda reses yona girecek"yorumu yapan Roubini, "S&P 500'de yüzde 40'a varan düşüşler olabilir"uyarısı oldukça dikkat çekici.
* * *
Küresel resesyonun geldiği noktada; global piyasalar da ABD'de beklentileri aşan enflasyon verisinin ardın dan resesyon endişeleri de haftanın son işlem gününde risk iştahını baskılaması yanında; ABD’ de beklenti üstü gelen TÜFE, getiri eğrilerin deki etkisini hissettirmeye devam ederken, Resesyon fiyatlamaları hisselere de yaramıyor.Geçen perşem be gününü S&P 500 yüzde 1,1, Nasdaq 100 ise yüzde 1,7 düşüşle kapadı. S&P 500’de 3 bin 901 Bupuanlık kapanış iki ayın en düşük seviyesi anlamına gelmesi ise resesyo nun en belirgin işareti olması özelliği kazandırıyor. Hele hele Dünya Bankası’na göre dünya daki parasal sıkılaştırma dalgası nedeniyle küre sel ekonomi resesyon riskiyle karşı karşıya şeklinde yo rum yapma sı ise; resesyon riskinin daha da büyüme temayülünde olduğuna; dolayısı ile Bankanın yayımla dığı raporda 2023 küresel büyüme yüzde 0,5 olarak tahmin edilir ken, kişi başı bazında yüzde 0,4 küçülme öngörüldü. Kişi başı bazında küçülme yaşanması küre sel ekono mide resesyon ölçütü olarak kabul ediliyor.
* * *
Sonuç olarak,Rusya-Ukrayna arasındaki savaşının ev rilmesiyle yaşanan ve Rusya tarafından ilan edilen kısmi seferberlik olgusuna bakılırsa;Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'yı işgali nedeniyle Rusya' nın ekonomik izolasyonunun gerçek etkisini değerlen dirmeye çalışan yetkililerin ve uzmanların aylarca süren çalışmalarının sonucu olan belge, yetkililerin genellikle iyimser kamu açıklamalarında yaptıkların dan dan çok daha ürkütücü bir tablo çiziyor. Söz konu su apordaki üç senaryodan ikisi, ekonominin ancak on yılın sonunda veya daha sonra savaş öncesi seviyeye dönmesiyle birlikte daralmanın gelecek yıl hızlandı ğını gösteriyor."Atalet"senaryosu, ekonominin gelecek yıl 2021 seviyesinin yüzde 8,3 altında dibe vuracağını görürken,"stres"senaryosu 2024'teki en düşük seviyeyi geçen yılın seviyesinin yüzde 11,9 altına koyuyor.Tüm oluşturulan senaryolar,yaptırımların bas kısının yoğun laştığını ve daha fazla ülkenin onlara katılması muhte mel olduğunu görüyor. Rapora göre, Avrupa'nın Rus petrol ve gazından keskin bir şekilde uzaklaşması, Kremlin'in kendi pazarını tedarik etme kabiliyetini de olumsuz etkileyebileceğine değinilen raporda, sonuç olarak üretimin azaltılması gerekeceği ve Kremlin'in yerel gaz arzını genişletme hedeflerini tehdit ettiği belirtilirken,.sıvılaştırılmış doğal gaz santralleri için gerekli olan teknoloji eksikliği kritik seviyede ve yeni lerini inşa etme çabalarını engelleyebilir.”yorumu orta mın sertleşme temayülünde olması ihtimalini kendi içinde saklıyor.