Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın en son açık ladığı (TCMB), Kasım/ 2021 ayı fiyat gelişmeleri raporuna göre “tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskıların sürdüğü belirtilirken enflasyona en yüksek katkının enerji grubundan geldiğini”açıklıyor. Söz konusu rapora göre, tüketici fiyatları Kasım ayında yüzde 3,51 oranında arttı, yıllık enflasyon 1,42 puan yükselişle yüzde 21,31 oldu. Enflasyondaki yükselişe en belirgin katkı enerji grubundan geldi. Uluslararası enerji fiyatlarında bu dönemde bir miktar gevşeme görülürken Türk lirasındaki görünümle başta akaryakıt, tüp gaz ve kömür olmak üzere yurt içi enerji fiyatları artış kaydettiği,enflasyondaki yükselişte öne çıkan bir diğer gruphizmet sektörü olurken, bu grupta lokanta-otel grubu fiyatlarındaki hızlanma belirgin oldu. Taze meyve ve sebze dışı gıda enflasyonundaki seyir yemek hizmetleri enflasyonunu olumsuz yönde etkilemektedir.”vurgusu öne çıkıyor.
* * *
Rapora göre, tüketici fiyatları Kasım ayında yüzde 3,51 oranında arttı, yıllık enflasyon 1,42 puan yükselişle yüzde 21,31 olduğuna değinilirken;Türk lirasındaki görünümle başta akaryakıt, tüp gaz ve kömür olmak üzere yurt içi enerji fiyatları artış kaydetti. Enflasyondaki yükselişte öne çıkan bir diğer grup hizmet sektörü olurken, bu grupta lokanta-otel grubu fiyatlarındaki hızlanma belirgin olduğu nun açıklanması önemli bir saptama.Ancak kur şokları sebebiyle fiyatlamalarda yaşanan sıkıntılara yer verilme miş. Bu arada taze meyve ve sebze dışı gıda enflasyonundaki seyir yemek hizmetleri enflasyonunu olumsuz yönde etkilemekte olduğu da vurgulanırken;Kasım ayında küresel gıda ve tarımsal emtia fiyatlarındaki yükseliş eğilimi tahıllar öncülüğünde sürmüş, bu gelişmenin olumsuz yansımalarına karşın,Temel mal fiyatlarındaki aylık artış hızlanırken, bir önceki yılın aynı dönemindeki yüksek artış nedeniyle bu grupta yıllık enflasyon görece yatay seyretti. Bu dönemde emtia fiyatlarında süregelen olumsuz seyir, tedarik zincirlerinde artarak devam eden aksamalar ve Türk lirasındaki gelişmelerle birlikte üretici fiyatlarında enerji ve ara malları başta olmak üzere genele yayılan artışlar görülmüştür.” Vurgulaması da gerçeklerle örtüşü yor.
* * *
Raporun yükselen enflasyonla ilgiligörünüm altında, İşlenmemiş gıda ürünleri hariç TÜFE olarak ifade edilen B göstergesi ve gıda, alkolsüz içecekler, alkollü içkiler, tütün ürünleri ve altın hariç TÜFE olarak ifade edilen C göstergesinin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri yükseltdiğine değinilirken;Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 3,51 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 1,42 puan artarak yüzde 21,31 olduğu,bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 1,25 ve 0,80 puan artarak yüzde 19,75 ve yüzde 17,62 olarak gerçekleş mesi yönüyle Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre enerji (0,73 puan), hizmet (0,30 puan), alkol-tütün-altın (0,15 puan), gıda (0,13 puan) ve temel mal (0,11 puan) gruplarının katkılarının artmış olduğunun açıklanmasıyla da; yüksek enflasyondaki zincirleme etkiye işaret edilmek isteniyor.
* * *
Sonuç olarak,TCMB’nın enflasyon artışındaki temel nedenleri sıralanırken; özellikle manşet enflasyon yerine ; Bu dönemde, enflasyon eğilimi işlenmiş gıda ve hizmet gruplarında daha belirgin olmak üzere, çekirdek göstergeleri oluşturan ana bileşenlerde yükseldi.”vurgulaması bun dan sonra TCMB/PPK’nun manşet enflasyon yerine neden “çekirdek enflasyon” uygulamasını öne çıkardığı? yönün deki soruyu da yanıtsız bırakıyor.Çok tabii olarak,rapordayıllık enflasyon işlenmemiş gıda grubunda 3,98 puan düşüşle yüzde 25,22’ye gerilerken, işlenmiş gıda grubunda 3,15 puan artışla yüzde 28,86’ya yükseldiğinin açıklan ması mevcut fiyat artışlarının bir süre daha devam edebile ceğineişaret etmesi bakımından önem taşıyor.NitekimAna sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji ve ara mallarında daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda yükseldi. En belirgin artış yönünden yüzde 13,33 ile enerji grubunda gerçekleşmiş, bu gelişmede elektrik enerjisinin üretim ve dağıtımı, rafine edilmiş petrol ürünleri, gaz imalatı ve kömür imalatını öne çıkarması bu olası fiyat artışları ihtimalini güçlendiriyor. Bu kapsamdaki aylık yüzde 11,55 oranında yükselen ara malları fiyatlarında demir-çelik ile diğer metaller, tekstil iplik ve elyafları, kimyasal ve plastik ürünler dikkat çekerken, diğer alt kalemlerde de belirgin artışların izlenmesi de bu durumu doğruluyor.