Türkiye İstatistik Kurumu’nun(TÜİK)en son yayım ladığı Haziran/2022 Ayı Tüketici Fiyat Endeksinin yüzde 78,6 ile 24 yılın zirvesine çıkan enflasyona dair yayımladığı değerlendirme raporuna göre;“hazirandatüketici yıllık enflasyonu temel mallar grubunda yaşanan sınırlı düşüş haricinde tüm alt gruplarda yükselirken,”söz konusu yükselişe en belirgin katkı 3,65 puanla enerji grubundan geldi.” Denilirken; haziran ayında tüketici yıllık enflasyonu temel mallar grubunda sınırlı gerilerken, diğer alt gruplarda yükseldi. Enflasyondaki yükselişe en belir gin katkı ise enerji grubundan geldi. Bu dönemde uluslararası ve yurt içi enerji fiyatlarındaki artışlar ve tedarik zincirinde süregelen aksamalarla üretici fiyat larındaki yükseliş sürdü.”İfadesine ek olarak;”bu görünüm altında, B ve Cgöstergelerininmevsimsellikten arındırılmış eğilimlerinde gerileme gözlendi. Göstergelerin yıllık enflasyondaki yükselişi ise sürdü ve haziranda geçen yılın aynı dönemine göre B endeksi 2,79 puan artarak yüzde 64,42’ye, C endeksi 1,22 puan yükselerek57,26’yaçıktı.”şeklindeki açıklama ile yüksek enflasyonun nedenlerine değinildiği izleniyor.
* * *
TCMB’nın açıklama detayında ayrıca”söz konusu gelişmelerle haziranda önceki aya göre yıllık tüketici enflasyonuna katkı enerjide 3,65 puan, hizmette 0,88 puan, gıdada 0,29 puan, alkol-tütün-altın grubunda 0,21 puan ve temel malda 0,09 puan arttı.”Açıklaması yer alırken;”geçen zaman aralığında fiyatı yatay görünen ya da en fazla artan kalemlere de değinilerek; enflasyon artışında en fazla enerji grubunun etkili ol duğu da belirtilirken,görünür o ki TCMB’nın raporu nun bir bölümünde;” tedarik zincirindeki aksaklıkla rın da üretici maliyet artışı sebebiyle fiyatların artışın da etkili olduğu;Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyonun tüm alt gruplarda yükseldiğiningörüldüğü”değerlendirmesinin de kayda geçtiği izleniyor.
* * *
Mamafih bu açıklamalar ışığındaki TCMB’nınHaziran/2022 Ayı fiyat artışları değerlendirme raporu analiz edildiğinde;raporun en dikkat çeken yönü işlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler sebze fiyatları kaynaklı olarak taze meyve
Sebzefiyatlarında gerilemenin sürdüğüne”dairgerçeklerden kopan açıklamanın yapılması.aslında özellik le akaryakıtın litresine yapılan sürekli zamlar sebebiy le zincirleme yaptığı yansımaların tümüyle bahse konu fiyatlarda değil düşme olması;aksi fiyat artışları na neden olduğu çok açık bir gerçek.Kaldı ki, TCMB Rapor detayında TÜFE alt gruplarındaki belirtilen fiyat artışları da bunu doğruluyor. Uygulamada T.C. Merkez Bankası’nın en temel görev ve sorumlu lukları beş maddede sıralanmakta, bu görev ve sorum luluklar ise;
1-Fiyat İstikrarı Merkez Bankasının
temel amacı, fiyat istikrarını sağlamaktır.
2-Finansal İstikrar.
3-Döviz Kuru Rejimi. ...
4-Banknot Basma ve İhraç İmtiyazı
5. Ödeme Sistemlerini düzenlemektir.
* * *
Sonuç olarak,T.C.Merkez Bankası’nın bahse konu beş temel ve sorumluluklarına ek olarak ayrıca siyasi otorite nezdinde müşavirlik yani danışmanlık görevi de bulunmakla birlikte aynı kapsamda;
“a) Banka, Hükümetin mali ve ekonomik müşaviri, mali ajanı ve haznedarıdır.
b) Banka, finansal sistemle ilgili olarak istenilecek hususlardasiyasi otoriteye görüş verir.
c) Banka, bankalar ve uygun göreceği diğer mali kurumlar hakkındaki görüşlerini ve tespitlerini siyasi otorite ile bu kurum ve kuruluşları düzenleme
ve denetleme yetkisine sahip kuruluşlara bildirebilir. denilmektedir. Esas olarak T.C.Merkez Bankası’nın fiyat ve finansal istikrarı sağlamada alınabilecek kararlar açısından bağımsız olması temel alınmalı,bu yönde serbest piyasa ekonomisinin sağlıklı çalışması
na ortam hazırlamak açısından, bu Kanun ile kendisi ne verilen görev ve yetkileri, kendi sorumluluğu altın
da bağımsız olarak yerine getirir ve kullanır.