Türkiye’de 1 Ocak itibariyle elektrik tüketimine yönelik son yapılan fiyat artışı ve kademeli tarifeye geçiş, AKP iktidarı döneminde özelleştirme politikası kapsamında elektrik üretim ve dağıtım şirketleri boyutuyla eleştirilir ken;bu zamlara tepki olarak TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu üyesi Mehmet Özdağ, “Halkın suistimal edildiği bu enerji fiyatları özel şirketlere kaynak aktarımıdır” şeklinde değerlendirmede bulunduğu izleniyor.Bu kapsamdaki görüşünü açıklayan ekonomi yazarı Bahadır Özgür, yeni yılın başlangıcında yapılan elektrik zammı arkasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) açıkladığı resmi gerekçede yazıldığı gibi sadece küresel enerji piyasası ve döviz kuru artışı olmadığını belirterek, iktidar partisi AKP’nin kendisine yakın elektrik dağıtım şirketlerini düşünerek yüksek oranda zam yaptığını söylüyor. Paylaştığı Türkiye haritasıyla yapılan zamdan kazanç sağlayacak olan elektrik dağıtım şirketlerini işaret eden Özgür, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, özelleştirme süreciyle birlikte TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası’nın vurguladığı üzere geçmişte devletin halka hizmeti olan elektrik dağıtımından özel şirketlerin ciddi kazançlar elde ettiğini”belirtmesi ise gelinen son noktayı gösteriyor.
* * *
Konuyla ilgili açıklamasını sürdürürken;AKP’nin 2011 yılında elektrik dağıtım şebekelerini bölge bölge özelleştirmeye hız verdiğini söyleyen Özgür, bu özelleştirme kararlarıyla elektrik dağıtım ihalelerinin iktidara yakın şirketlere verildiğini belirterek, “Paylaştığım haritaya bakıldığında özellikle inşaat alanında tanınmış iktidara yakın şirketlerin isimlerini görüyoruz. İktidarca kamu kaynaklarının transfer edildiği bu şirketlerle ilgili ilk halka elektrik dağıtım ihaleleri olmuştu. Bu harita, kamusal birikimi özel şirketlere transfer etmek anlamına geliyor. Elektrik temel tüketim ürünü ve kamusal hizmet olmasına karşın bu nedenle özelleştirme kararı alındı. Dolayısıyla zam kararı gerekçesi sadece küresel enerji piyasasındaki fiyat artışları ve döviz kuru artışı değil. Fiyatlara böylesi zam yapılması ve bugünkü düzeye getirilmesinin temelinde bu özelleştirme kararları yatıyor”söylemi ile elek trikteki sürekli yapılan zamların temel nedenini açıklıyor.
* * *
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) adına Mehmet Özdağ ise,“Şu anda yüzde 100 ile yüzde 127oranı
na varan bir zam ile karşı karşıyayız. Elektrik üretiminde kamu payı yüzde 17 civarında, özel sektör payı ise yüzde 83 civarında. Türkiye’de 21 elektrik dağıtım bölgesi söz konusu ve sayıları bir elin parmaklarını geçmeyecek şirketlerin ortaklığıyla bu dağıtım bölgeleri işletiliyor. Halkın suistimal edildiği bu enerji fiyatları bu özel şirketlere kaynak aktarımıdır”derken;Özdağ, TMMOB EMO olarak dört kişilik aile açısından elektrik tüketimini de incelediklerini işaret ederek, az elektrik tüketimi iddiasındaki kademeli tarifede 150 kilowaat saat sınırını gerçekçi bulmadıklarını” eklerkenElektrik mühendisi Özdağ, “Dört kişilik bir mesken abonesi için ortalama elektrik tüketimi aylık 200 kilowaat saat. Evinde özellikle de yetişkin çocukları varsa bir aile için 150 kilowaat sınırının tutturulması çok kolay değil. Kademeli tarifeye göre değerlendirdiğimizde, birinci kademe içerisinde aylık 150 kilowaat saat tüketildiğinde 31 Aralık’ta 137.6 lira ödeyen bir abone artık bugün itibariyle tam 206 lira ödeyecek. Yüzde 52’lik bir fatura artışı var. Eğer bu sınırı geçerse ve mesela aylık tüketimi 200 kilowaat saat olursa bunun 150 kilowaat saat bölümü birinci kademeden hesaplanacak, artısı içinse bu düzenleme öncesinde yani 31 Aralık’ta 45.9 lira öderken, bugün 103 lira para ödemesi gerekecek. Dolayısıyla faturası 31 Aralık’ta 183.4 lirayken bugün bu fatura tam 309 lira olacak” şeklinde açıklıyor.
* * *
Sonuç olarak,Elektrik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi yönetim kurulu tarafından yapılan açıklamada 4 kişilik bir ailenin yeni elektrik zamları sonrasındaki faturalarında yaşanacak artışlara yönelik bilgilendirme yapılırken;yapılan açıklamalarda dört kişilik bir ailenin asgari yaşam standartları kapsamında aylık 230 kilovatlık bir enerji tüketimi yapacağı belirtilerekbu enerji faturası üzerinden 2022 yılında 1 Ocaktan itibaren yapılacak zam uygulama sı için ödenecek tutarın 364 TL’ye kadar çıkacağı açıklanıyor.Böylece tüketimi çok düşük olan konutlar için yüzde 45 olan zam oranı, standartta yakın tüketimi olan konutlar için yüzde 72'ye yükselmiş oldu. Kış aylarında ısınma, yaz aylarında soğutma için de elektrik kullanan ortalama tüketimi daha yüksek olan konutlarda ise zam oranının, tüketim büyüklüğüne göre yükseleceğine yer verilirken,Örneğin aylık tüketimi 450 kWh olan bir ailenin 412 TL olan aylık faturasının yüzde 98 artarak, 817 TL'ye yükselerek Toplamda yüzde 72 artan 4 kişilik ailenin 230 kWh'lık asgari tüketim faturasına bakıldığında enerji bedelinin kademeli tarifeyle birlikte yüzde 108 artığı da açıkça görülüyor.