Geçen Haziran/2019 ay sonunda zincirleme olarak açıklanan zamlar sonrası 2019 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %1,36, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,44, bir önceki yılın aynı ayına göre %16,65 ve on iki aylık ortalamalara göre %19,91 artış olurken; ana harcama grupları itibarıyla 2019 yılı Temmuz ayında endekste yer alan gruplardan, ev eşyasında %4,24, konutta %3,10, eğlence ve kültürde %1,60 ve lokanta ve otellerde %1,42 artış gerçekleşti. Diğer taraftan ana harcama grupları itibariyle 2019 yılı Temmuz ayında endekste düşüş gösteren bir diğer grup ise %1,11 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. TÜFE'de, bir önce ki yılın aynı ayına göre ev eşyası %25,41, lokanta ve otellerde %19,85, alkollü içecekler ve tütün %19,23 ve gıda ve alkolsüz içecekler %18,21 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları şeklinde kayda geçti. İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2019 yılı Tem muz ayında bir önceki aya göre %2,04, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,72, bir önceki yılın aynı ayına göre %17,53 ve on iki aylık ortalamalara göre %19,07 oranında artış oldu. Temmuz 2019'da endekste kapsanan 418 maddeden; 48 maddenin ortala ma fiyatlarında değişim olmazken, 264 maddenin ortalama fiyat larında artış, 106 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçek leşti.
* * *
Temmuz/2019 ayı TÜFE enflasyon oranlarının yükselişinde en fazla erteleme pozisyonunda bekleyen maliyet enflasyonu kapsa mında başta elektrik ne diğer temel girdilerdeki artışlar da etkili oldu.
Tüketici fiyat endeksi, Temmuz 2019
[2003=100]
Bu arada çekirdek enflasyon görünürde %15,10 oranında kaldı ise de önümüzdeki aylardaki yansımalara bağlı olarak değişim içine girebilir.
* * *
Öte yandan Yurt içi üretici fiyat endeksi ise (Yİ-ÜFE), 2019 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,99 düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,02, bir önceki yılın aynı ayına göre %21,66 ve on iki aylık ortalamalara göre %32,34 artış gösterdi. Genel ola rak geçen senenin aynı ayı itibarıyla mukayesede Yİ-ÜFE oranla rı açısın dan on iki aylık ortalamalara bakıldığında değişimin 32,34 olduğunu izliyoruz. Neticede reel enflasyon ile TÜİK enf lasyonu mukayesesinde Halkın daha ziyade çarşı-pazardaki fiyat ları dikkate alması da bir başka dikkati çeken bir durum.
Sonuç olarak, Yİ-ÜFE açısından Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığı sektö ründe %0,43, imalat sanayi sektöründe %0,84, elektrik, gaz üreti mi ve dağıtımı sektöründe %3,36, su temini sektöründe %0,67 dü şüş olarak kayda geçti. Gerek Temmuz/2018 ayı TÜFE oranları ile gerekse Yİ-ÜFE oranlarındaki artışlar incelendiğinde; gelir dağılımdaki göreceli bozulmanın etkisiyle toplumsal talepteki da ralmaya rağmen Temmuz/2019 ayı enflasyon oranının yükselme göstermesi satın alma gücü düşen halk kesimlerini oldukça olum suz etkiliyor. Dolayısı ile bu durum toplumdaki güven bunalımı nın daha da artmasına vesile oluyor. Döviz kurundaki baskılar ise iç ve dış odaklı jeopolitik değişimlere endeksli. Bir taraftan da faizler son dönemde TCMB tarafından baz 425 puan düşürülmüş olsa bile geri ödemede ortaya çıkabilecek riskler açısından bir kısım bankalar kredi portföylerini genişletmekten kaçınabilirler. Özellikle son dönemdeki tüketimdeki daralma sebebiyle yatırımcı kesimde ortaya çıkan isteksizlik durumunun devam etmesi halin de üstüne üstlük bir de enflasyonun yıllık hedefleri tutturamaması durumunda iktisadi istikrarsızlığın diğer zincirleme olumsuzlukla ra da kapı aralayabileceğini; her nedense beklemeye alınan bir kı sım reform önlemlerine ek olarak bir de ayrıca ekonomiye güven gelmesini sağlayabilecek bağımsız yargı ve demokratikleşme reform paketlerinin de yürürlüğe konulmasında büyük yarar görü lüyor.
KAYNAK; Temmuz/2019 Ayı TÜFE ve Yİ-ÜFE Enflasyon oranı (TÜİK)