İktisadi kırılganlıklarla çift rakamlı yüksek enflasyonun geldiği noktada TÜRK-İŞ tarafından Ağustos/2022 Ayı Açlık ve Yoksulluk Sınırı belli olurken,yapılan açıklama da;” Geçim şartları gündemin en önemli konusu olmaya devam ediyor. Ailenin zorunlu harcamasında ağırlıklı yer kaplayan gıdada görülen enflasyonunun yükselişini durdurmak hatta sınırlandırmak için; Türk Lirasına değer kazandırılmasına, başta enerji olmak üzere girdi maliyetlerinin azaltılmasına, üretimin arttırılmasına ve alım gücünün yükseltilmesine ihtiyaç olduğuna işaret edilerek;TÜİK tarafından açıklanan, özellikle kur ve enerji fiyatlarındaki artışlardan hemen etkilenen Temmuz ayı Yurt İçi ve Yurt Dışı Gıda Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi sırasıyla %136 ve %124 oldu. Bunların yanında Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksinin de %158 seviyesine gelmesi yıllık artışı %135 olan Tarımsal Girdi Fiyatlarını yükseltmeye devam edeceğinin göstergesi. Bu da resmi verilerle %94 seviyesinde kalan Gıda ve Alkolsüz İçecekler Tüketici Fiyat Endeksi ile makasın kapanması için ya üretici, aracı ve perakendecilerin kârlarından vazgeçmeleri hatta zarar etmeleri ya da en az %30’luk bu farkın bir kısmının bile olsa nihai tüketiciye yansıtılmasının”talep edildiği izlendi.
* * *
Bu anlamda yapılan açıklamanın devamında;”ücretlerin reel değerleri yani satın alma güçleri hızla erimeye devam edecek. Türkiye’nin artan risk primi; rezerv paraları basan FED, ECB, BoE’ın peşi sıra gelen faiz artırımları; başta Avrupa bölgesi olmak üzere gelişmiş ülkelerin durgunluğa (resesyon) girme tehlikesi; Türkiye’nin bir yıllık dönemde çevirmesi gereken dış borç ve döviz iç borç tutarı ile cari işlemler açığının artma eğilimi birlikte ele alındığında, TL’nin döviz karşısında daha da değer kaybedeceği öngörülmekte (Dolar, Kur Korumalı Mevduata rağmen Aralık 2021’deki 18 seviyesini yeniden gördü). Bunlar ekonomi büyüse bile sabit gelirliler ile ailelerinin başta gıda olmak geçim endişesinin katlanarak devam edeceğinin göstergesi olduğu da belirtiliyor.
* * *
TÜRK-İŞ Ağustos/2022 Ayı sonuçlarına göre; -- - -Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 6.889,76 TL’ye,
harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı (yoksulluk sınırı) 22.442,20 TL’ye, -Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 8.999,13 TL’ye yükseldi. TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Ağustos 2022 itibariyle;
Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama
tutarındaki artış bir önceki aya göre % 0,73 oranında gerçekleşti.
-Son on iki ay itibariyle artış oranı % 119,11 olarak hesaplandı.
-Sekiz aylık değişim oranı ise % 68,13 oranında oldu.
* * *
Sonuç olarak,TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünle
rinde Ağustos 2022 itibariyle gözlemlenen değişim harcama gruplarına göre;Süt, yoğurt, peynir grubunda;
Ortalama süt fiyatının arttığı Yoğurt fiyatı %11 yükselir ken peynir fiyatı geriledi. Tüketicileralışverişlerinde özellikle özel markalı (privatelabel) ucuz süt ve süt ürünlerinekaydıkları belirtiliyor.Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohum ürünlerinin
bulunduğu gruptaise;TÜRK-İŞ’egöre;Aylık tabanda dana etinin fiyatı %6, yumurta %7 zamlandı. Kuzu eti fiyatı %10, balıketi%12, tavuk eti %5 azaldı. Baklagillerden nohut, kuru fasulye ve kırmızı mercimeğinfiyatları geriledi. Yeşil mercimek zamlandı. Yağlı tohumlarda fiyat artışı ortalama %7olarak tespit edildi. Kurban bayramında kesilen hayvanlarla birlikte bollaşan kırmızı etinfiyatında artış devam ediyor. Et ve Süt Kurumunun toplam satışları içinde %1’lik payasahip kuzu etinde %25 indirime gitmesi serbest piyasada koyunun üreticiden ucuza satınalınmasına neden oldu.Ekmek ve tahıllargrubunda;Kuzey yarım kürede buğday hasadının ve Karadeniz’den tahıl ihracının başlaması ayrıcaküresel buğday,pirinç,arpa fiyatlarında gerileme olmasınarağmen bu ay Ankara’datahılların tamamı zamlandı. Aylık tabanda makarna %10 fiyat artışı yaşadı.Taze sebze-meyve grubunda;Semt pazarlarında maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşilliklerinin fiyatı yükseldi. Pazı, ıspanakgibi yeşil yapraklı sebzelerin fiyatları değişmedi.
