Küresel resesyon yanında ayrıca pandemi ilan edilen korono virüsü vakalarının gittikçe arttığı izlenirken; Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ)’in hazırladığı rapora göre, Mart ayında gıda fiyatları aylık yüzde 3,89, yıllık yüzde 16,44 arttı. Aynı ayda açlık sınırı 2 bin 345 lira 24 kuruş, yoksulluk sınırı ise 7 bin 639 lira 22 kuruş olarak hesaplandı. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ)’in hazırladığı son raporun ayrıntılarına bakıldığında; “Etkisi ve yaygınlığıyla küresel halk sağlığı sorununa dönüşen Koronavirüs (Kovid-19) sosyal yaşamın yanı sıra ekonominin birçok alanını da olumsuz etkilemektedir.Virüsle mücadele çerçevesinde bir dizi önlem uygulamaya konulmuştur. denilirken, Yaşanan bu süreçte temel gıda maddelerine erişim de önem kazanmıştır. Çalışanların iş koşullarının sağlıklı olması yanı sıra istihdam ve gelir güvencesinin sürdürülebilirliğini de sağlamak gerekmektedir. Çalışanların aileleriyle birlikte, başta gıda harcaması olmak üzere temel ihtiyaçlarının karşılanabilmesi,çözüme kavuşturulması gereken temel sorunlar arasında yer almaktadır.”vugusuna yer veriliyor.
* * *
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), çalışanların geçim şartlarını otuz üç yıldan bu yana aralıksız olarak her ay düzenli olarak yaptığı “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırmasıyla ortaya koymaktadır. Çalışmada kullanılan gıda fiyatları market-pazarlar dolaşılarak yerinde tespit edilmektedir. Ancak ilk defa bu ay sanal marketler de izlenerek gıda fiyatlarındaki gelişim değerlendirilmiştir. Çalışmada ilk gözlem, semt pazarları ve marketlerde alışveriş yapanların yoğunluğunun azalmış olması ve gıda fiyatlarında, özellikle yaş sebze-meyvede, görülen artıştırma sonuçlarına göre;
-– Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2.345,24 TL, olurken,
-– Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 7.639,22 TL,şeklinde,
-– Bekar bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 2.847,14 TL olarak hesaplandı.
* * *
Bu arada yapılan açıklamada;”Dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması (mutfak masrafı) tutarı bir önceki aya göre 88 TL, temel ihtiyaçlar için yapılması gereken toplam harcama ise 286 TL daha fazla olmuştur. Son bir yıl itibariyle artış tutarı ise (aile bütçesine gelen ek harcama gereği) gıdada 331 TL ve toplamda 1.079 TL’dir.” Denilirken, Ücret geliri elde eden çalışan ve emeklilerinin satın alma gücünde meydana gelen/gelecek olan kaybın çeşitli desteklerle giderilmesi gereği ortaya çıkmaktadır. TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim 2020 Mart ayı itibariyle şu şekilde olmuştur: Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 3,89 oranında arttı. Yılın ilk üç ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 8,44 oranında oldu. Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 16,44 oldu. Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 14,58 olarak hesaplandığı ifade edildi.
* * *
Sonuç olarak, 2020 Mart ayı itibariyle TÜRK-İŞ hesaplamasına temel alınan gıda ürünlerinin fiyatlarında gözlenen değişim şu şekilde olmuştur: Süt, yoğurt, peynir grubunda; peynir fiyatında artış dikkati çekti, süt ve yoğurt fiyatında önemli bir değişiklik belirlenmedi. Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; dana kıyma ile kuşbaşı etin fiyatında bu ay yine artış söz konusu oldu. Tavuk kilogram fiyatı ise değişmedi, balık fiyatı da genelde aynı kaldı. Hesaplamada -her zaman olduğu gibi- fiyatı nispeten ucuz, tezgahta çok bulunan ve satılan balıklar dikkate alındı. Sakatat ürünlerinin fiyatı aynı kaldı. Yumurtanın fiyatı değişmedi. Bakliyat ürünlerinden (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) kuru fasulye ve kırmızı mercimek fiyatı arttı ve fakat diğer ürünlerin fiyatı değişmedi. Mutfak harcaması, yine yaş sebze-meyve fiyatlarındaki artışın etkisiyle daha fazla artış gösterdi. Meyve-sebze ortalama kilogram fiyatı bu ay yüzde 6,17 oranında arttı. Böylece geçen ay 6,65 TL olarak hesaplanan fiyat bu ay 7,06 TL oldu. Sebze ortalama kilogram fiyatı geçen ay 7,08 TL iken bu ay yüzde 3,25 oranında artışla 7,31 TL’ye yükseldi.
KAYNAK: Mart/2020 Ayı Açlık ve Yoksulluk Sınırı
(TÜRK-İŞ)