Küresel pandemi Covid-19 salgının mutasyona uğrayarak Delta Plus varyantı ile bulaşma hızını arttırdığı ve salgına karşı aşı uygulamasının da artık öne geçtiği bir dönemde Türk-İş’in Ağustos/2021 Ayına ait Açlık ve Yoksulluk Sınırı konusunda yaptığı açıklamaya göre; ”Başta gıda maddeleri olmak üzere, zorunlu harcamalara yönelik mal ve hizmetlerdeki fiyat artışları dar ve sabit gelirli kesimlerin geçim şartlarını doğrudan etkilemektedir. Enflasyondaki gelişmeler özellikle ücret/maaş gelirlerindeki artışların da temel gerekçesi olmaktadır. Uygulanan ekonomik ve sosyal politikaların önceliği “insana yakışır yaşam şartları” sağlamak, bu yolla adaletsizliği ortadan kaldırarak refahı daha geniş kesimlere yaygınlaştırmaktır.” açıklaması yanı sıra; TÜRK-İŞ Araştırmasının Ağustos 2021 ayı sonucu da dikkate alındığında;
-Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2.926,72 TL, olurken,
-Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 9.533,28 TL,
-Bekâr bir çalışanın‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3.572,79 TLolmuştur.
* * *
Türk-İş tarafından gerçekleştirilen açıklamanın detayında; “Halen yürürlükte olan aylık net 2.825,90 TL asgari ücret yine açlık sınırının altındadır. Asgari ücret ile bir kişinin yaşam maliyeti olan 3.573 TL arasındaki fark bu ay itibariyle 747 TL olarak hesaplanmaktadır. (2020 yılının Ağustos ayı itibariyle net asgari ücret 2.324,70 TL ve aynı ay itibariyle bir kişinin aylık yaşama maliyeti ise 2.892 TL’dir).”sözlerine yer verilerek;”Dört kişilik bir ailenin sadece gıda harcaması (mutfak masrafı) geçen aya göre 23 TL,yılbaşına göre 337 TL ve geçen yıla göre 543 TL artmıştır.Yapılması gereken toplam harcama tutarı (aile bütçesi) ise aylık 76 TL, sekiz aylık 1.097 TL ve yıllık 1.769 TL tutarında artmıştır.”TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim ise Ağustos 2021itibariyle de;
yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 0,80 oranında artış gösterdi.
ilk sekiz ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 13,0 oranında gerçekleşti.
enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 22,78 oldu.
Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 19,06 olarak olarak hesaplandı.Bu arada TÜRK-İŞ hesaplamasına temel alınan gıda ürünlerinin,doğrudan piyasadan derlenen fiyatlarında Ağustos 2021 itibariyle gözlenen değişim harcama grupları itibariyle;Süt, yoğurt, peynir grubunda; geçen ay fiyatı artan süt ve yoğurtun ardından bu ay da peynir fiyatı artış gösterdi. Bu arada dikkati çeken bir husus, neredeyse tüm ürünlerin 500 gramlık kutu içinde satışa sunulmaya başlaması oldu. Ancak 700-800-900 gramlık kutularda da satış devam ediyor.Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; et ve sakatat fiyatı aynı kaldı ve fakat tavuk kilogram fiyatı geriledi. Av sezonunun açılmasının beklendiği balıkta, satışta olan ve ağırlıkla kültür balıklarının fiyatı fazla değişmedi. Yumurta fiyatı bu ay yine arttı. Bakliyat ürünleri (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyatı bu ayın ikinci yarısından itibaren artmaya başladı.
* * *
Sonuç olarak, diğer taraftan Türk-İş’e göre yaş sebze-meyve fiyatlarında beklenen ucuzluk bu ay da görülmedi.Ülkemizde görülen yangınların olumsuz etkisi sebze-meyve üretim bölgelerinde ortaya çıktı. Esnaf, ürün tedarikinde sıkıntı olduğunu ve bu durumun -mevsim şartlarına rağmen-fiyat artışlarına yol açtığını ifade etti.Geçen ay kilogramı ortalama 7,33 TL olarak hesaplanan taze sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı bu ay biraz yükselerek 7,50 TL oldu.Ortalama sebze kilogram fiyatı bu ay 6,67 TL(geçen ay 6,31 TL)olarak hesaplandı. Ortalama kilogram meyve fiyatı da bu ay yükseldi ve 8,64 TL (geçen ay 8,55 TL) oldu.Bu ay, 15 sebze ve 11 meyve olmak üzere toplamda 26 üründeki fiyat değişimi hesaplamada dikkate alındı.Hesaplama yapılırken her zaman olduğu gibi- pazarda yaygın bulunan mevsim ürünleri (örneğin bamya, börülce, yemiş, kayısı vb. az ve nispeten pahalı gıda maddeleri hesaplamaya dahil edilmedi)esas alındı. Ürünlerin tek tek ağırlığı yerine harcama sepetindeki meyve-sebzenin toplam miktarından hareket edildi. Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; geçen ay fiyatı artan ekmekte bir değişiklik söz konusu olmazken, un ve irmik fiyatı ile bulgur fiyatı değişmedi, ancak pirinç fiyatında yine artış görüldü.Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; tereyağı, zeytinyağı ve ayçiçek yağı fiyatı geçen aya göre değişmezken, margarin fiyatı arttı. Siyah ve yeşil zeytin fiyatı ayrı ayrı arttı. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerde fiyat pek değişmedi, sadece ceviz ve fındık fiyatı biraz geriledi. Baharat ürünlerinden (kimyon, nane, karabiber vb.) nane fiyatı arttı, diğerleri aynı kaldı. Ihlamur fiyatı da değişmezken çay fiyatı arttı. Bal, şeker, tuz, pekmez, salça fiyatı değişmedi, ancak reçel fiyatında artış tespit edildi.Özetle genel olarak temel tüketim ürünlerindeki yukarı yönlü fiyat artışları önümüzdeki aylarda da devam edecek görünüyor.
KAYNAK; Ağustos/2021 Ayı Açlık ve Yoksulluk Sınırı (TÜRK-İŞ)