Türkiye İstatistik Kurumu’nun Eylül/2021 Ayına ait açık ladığı enflasyon rakamlarına göre TÜFE'de (2003=100) 2021 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %1,25, bir önceki yılın Aralık ayına göre %13,04, bir önceki yılın aynı ayına göre %19,58 ve on iki aylık ortalamalara göre %16,42 artış gerçekleşti.
Bu yönde yıllık en düşük artış %1,80 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, %4,99 ile haberleşme, %7,32 ile giyim ve ayakkabı ve %12,45 ile eğlence ve kültür oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, %28,79 ile gıda ve alkolsüz içecekler, %23,27 ile ev eşyası ve%23,27 ile lokanta ve oteller kayda geçerken,aylık düşüş gösteren tek ana grup %0,16 ile giyim ve ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2021 yılı Eylül ayında en az artış gösteren ana gruplar %0,05 ile alkollü içecekler ve tütün, %0,47 ile haberleşme ve %0,50 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. Buna karşılık, 2021 yılı Eylül ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, %5,15 ile eğitim, %3,33 ile ev eşyası ve %2,34 ile konut oldu.Eylül 2021'de, endekste kapsanan 415 maddeden, 51 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 46 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 318 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.
Bu arada işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2021 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %1,50, bir önceki yılın Aralık ayına göre %12,65, bir önceki yılın aynı ayına göre %18,63 ve on iki aylık ortalamalara göre %16,72 artış gerçekleşti.Çekirdek enflasyon ise %16,98 oranına çıktı. Hal böyle iken,Diğer bir gösterge durumundaki Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi de(Yİ-ÜFE) (2003=100) 2021 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %1,55, bir önceki yılın Aralık ayına göre %30,50, bir önceki yılın aynı ayına göre %43,96 ve on iki aylık ortalamalara göre %33,83 oranında artış gösterirken;Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %28,39, imalatta %43,68, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %50,10, su temininde %30,15 artış olarak gerçekleşti.Ayrıca Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %51,62, dayanıklı tüketim malında %29,25, dayanıksız tüketim malında %30,48, enerjide %62,38, sermaye malında %26,33 artış oldu.Diğer taraftan da sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %0,36 azalış, imalatta %1,63, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %1,34, su temininde %3,18 artış da kayda geçerken;ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %1,56, dayanıklı tüketim malında %2,73, dayanıksız tüketim malında %0,97, enerjide %1,87, sermaye malında %1,98 artış olarak gerçekleşti.Yıllık en düşük artış; %9,81 ile giyim eşyası, %11,16 ile deri ve ilgili ürünler, %12,04 ile diğer mamul eşyalar olarak gerçekleşti. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünleri %102,01, ana metaller %91,73, ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) %68,53 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
Sonuç olarak,gerek Yİ-ÜFE deki artış yanında gerekse çekir dek enflasyondaki süreğenleşen artışlar dikkate alındığında bu fiyat artışlarının enflasyon olarak yıl sonu dahil önümüz deki yıla kadar devam edebileceği yürütülen tahminler arasında bulunuyor. Konuyla ilgili piyasa araştırmasında bulunan Enflasyon Araştırma Grubu(ENAG)’a göre Eylül/ 2021 ayı E-TÜFE'deki 12 aylık artış oranı %44.70 olarak açıklanırken;TÜİK alt grupları gösterge olarak alındığında en çok aylık düşüş -%13,09 ile lokanta ve oteller en fazla yükseliş ise %13,45 ile giyim ve ayakkabı kaleminde olurken;ENAG-özellikli ürün grubu enflasyon hesaplamasına göre, aylık en fazla düşüş yaşanan grup -%13,96 ile Fast Food , en fazla yükseliş görülen grup ise %22,83 ile diğer kıyafet ürün grubunda oldu.Bu kapsamdaki TÜİK verileri ile ENAG enflasyon verilerine bakılırsa en temel gereksinim olan akaryakıt,doğal gaz ve elektrik fiyatlarına yapılan her zammın A’dan Z’ye tüm tüketim kalemlerini zincirleme olarak etkilediği gerçeğini de kabul etmek gerekiyor.
KAYNAK;Eylül/2021 Ayı TÜFE ve Yİ-ÜFE Enflasyon Oranları(TÜİK-ENAG)