Birbiri ardı sıra temel tüketim maddelerine gelen zamlar sonra sında TÜFE'de (2003=100) 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %0,99, bir önceki yılın Aralık ayına göre %8,42, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,26 ve on iki aylık ortalamala ra göre %18,27 artış olurken; ana harcama grup ları itibarıyla 2019 yılı Eylül ayında endekste yer alan grup lardan, giyim ve ayakkabıda %2,13, çeşitli mal ve hizmet lerde %2,09, alkollü içecekler ve tütünde %1,79 ve ulaştır mada %1,61 artış gerçek leşti.Bu arada ana harcama grupları itibarıyla 2019 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan eğlence ve kültürde de %0,53 ve haberleşmede %0,07 dü şüş meydana geldi. TÜFE' de, bir önceki yılın aynı ayına göre sağlık %15,41, çeşitli mal ve hizmetler %14,98, lokanta ve oteller %14,87 ve eğitimde %14,00 ile artışın yüksek oldu ğu diğer ana harcama grupları dır. İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %0,99, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,95, bir ön ceki yılın aynı ayına göre %8,90 ve on iki aylık ortalamala ra göre %17,56 artış oldu.
* * *
Eylül 2019'da endekste kapsanan 418 maddeden; 42 madde nin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 292 mad denin ortalama fiyatlarında artış, 84 maddenin ortalama fiyatların da ise düşüş gerçekleşti.
Tüketici fiyat endeksi, Eylül 2019
[2003=100]
Eylül Ayı Yurt İçi Fiyat Endeksine(Yİ-ÜFE) baktığımızda ise Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %0,13, bir önceki yılın Aralık ayı na göre %6,53, bir önceki yılın aynı ayına göre %2,45 ve on iki aylık ortalamalara göre %26,44 artış gösterdi.
Yurt içi üretici fiyat endeksi değişim oranları, Eylül 2019
[2003=100]
* * *
Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,86 düşüş, imalat sanayi sektöründe %0,05 düşüş, elektrik, gaz üretimi ve dağı tımı sektöründe %3,02 artış, su temini sektöründe %0,23 ar tış olarak gerçekleşti.Bir önceki aya göre en fazla artışa bak tığımızda %5,46 ile tütün ürünleri, %4,12 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %3,08 ile ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) olarak gerçekleşti. Buna karşılık ham petrol ve doğal gaz %9,53, diğer ulaşım araçları %3,79, kağıt ve kağıt ürün leri %1,60 ile bir önceki aya göre endekslerin en fazla düştü ğü alt sektörler oldu. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2019 yılı Eylül ayında aylık en fazla artış %2,70 ile enerjide gerçekleşti.
* * *
Sonuç olarak, enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içki ler ile tütün ve altın hariç (C endeksi) eylülde aylık bazda yüzde 0,88 artarken, çekirdek enflasyon da yıllık bazda yüz de 10,98 oldu. Çekirdek enflasyon böylece 2004'ten bu yana en yük sek düzeye çıkmış oldu.Özetle C Endeksi yani çekir dek enflasyondaki seyri izlediğimizde; en son elektriğe yapı lan zammın 14,9 gerçekleşmesiyle beraber alınan bilgilere göre önümüzdeki günlerde yine doğal gaza da zam bekleni yor.Mamafih İstanbul Ticaret Odası (İTO) Eylül/2019 Ayı enflasyon verilerine baktığımızda ise; İstanbul'da eylülde bir önceki aya göre perakende fiyatlar yüzde 1,11 artarken, top tan fiyat lar yüzde 0,14 azaldı. Geçen yılın aynı ayına göre perakende fiyatlar yüzde 13,13, toptan fiyatlar yüzde 5,58 arttı. Peraken de fiyatlar eylülde bir önceki aya kıyasla ulaş tırma ve haber leşmede yüzde 7,95, kültür, eğitim ve eğlen cede yüzde 4,87, sağlık ve kişisel bakımda yüzde 1,86, gi yimde yüzde 1,53, konutta yüzde 0,64, gıdada yüzde 0,30 arttı, ev eşyası harca malarında ise yüzde 0,08 azaldı. Diğer harcamalar grubunda ise perakende fiyatlar eylülde bir ön ceki aya göre değişmezken,aynı dönemde toptan fiyatlar ise inşaat malzemelerinde yüzde 2,97, madenlerde yüzde 1,09, yakacak ve enerji maddelerinde yüzde 1,02, işlenmemiş maddelerde yüzde 0,81 arttı. Bu dönemde, toptan fiyatların kimyevi maddelerde yüzde 1,98 ve gıdada yüzde 1,34 azal dığı, mensucat grubun da ise fiyat değişimi izlenmediği gö rüldü.
KAYNAK:Eylül/2019 Ayı TÜFE ve Yİ-ÜFE Enflasyon Oranları(TÜİK)