Küresel Covid-19 pandemisinin delta plus başta olmak üzere çeşitli varyantlarla yayılımı sürdürdüğü bir dönem de Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Eylül ayında bir önceki aya göre %1,8 oranında arttı; Ağustos ayında 78,2 olan endeks, Eylül ayında 79,7 oldu.
* * *
Bu kapsamda geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi Ağustos ayında 61,3 iken, Eylül ayında %2,2 oranında artarak 62,6 oldu.Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi Ağustos ayında 78,6 iken, Eylül ayında %0,5 oranında artarak 79,0 olarak kayda geçti.Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi Ağustos ayında 75,3 iken, Eylül ayında %5,3 oranında artarak 79,3’ayükselirken;Geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi Eylül ayında aynı düzeyde kalarak 97,7 değerini aldı.Okuyucularımıza bu çerçevede bir hatırlatma yapmak gerekirse; bilindiği gibi anket sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi 0-200 aralığında değer alabilmektedir. Tüketici güven endeksinin 100'den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100'den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir.
* * *
Sonuç olarak,TCMB ve TÜİK’in Eylül/2021 Ayına ait tüketici güven Endeksi tablosuna bir göz atıldığında; nere deyse tüm değerlerde fazla göze çarpan bir yükseliş gözlemlenmediği gibi bu aylık değerlerin tamamı 100 değerinin de oldukça altında göründüğü gibi pek de iyi durumda değil. Çünkü tüketicilerin takibe alınan borçlar toplamda 2,5 milyar TL’ye çıkarken; 84 milyonluk nüfu sun neredeyse 25,5 milyonu kredi borçlusu durumunda. Birleşik Kamu-Sen’e göre de yıllık gıda enflasyonu TÜİK enflasyonunun da üzerinde %40’larda seyrediyor. Bu aşamada sektörel girdi fiyatlarının yükselişi ise halen devam ediyor.Bu gidişe bir dur denilemediği takdirde yıl sonu için hedeflenen enflasyonun tutturulması kesinlikle mümkün değil.Bunun yanında ayrıca kurdaki oynaklıklar da artan enflasyon üzerinde olumsuz baskılar oluşturuyor.İktisadi açıdan her ne kadar büyüme sağlanmış olsa bile; halen yükselişini sürdüren enflasyon ve artmaya başlayan işsizlik sorunu rahatsızlık verici nitelikte görünü yor.Bu arada öteden beri süregelen belirsizlikleri fırsat olarak değerlendiren ve “kısa dönemin kârı olarak” vurgun peşinde olan kesim de boş durmuyor.Fiyatların çok yüksek ve abartılı olması, fahiş fiyatlar olarak tanım lanırken; bu kesim tüketicilerin bilinçli olmamasından yararlanarak “vur abalıya”kabilinden bir taraftan vurguna yol açarken; öte yandan da yüksek enflasyonun çift rakam daki yükselişine ortam hazırladığı da izleniyor.
KAYNAK: Eylül/2021 Ayı Tüketici Güven Endeksleri (TCMB-TÜİK)