Küresel pandemi kovid-19 un halen etkilerinin hissedildiği bir ortamda Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre 2020 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre %1,13, bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,75, bir önceki yılın aynı ayına göre mukayese ile %12,62 ve on iki aylık ortalamalara göre %11,88 artış gerçekleşti.
* * *
Yıllık en düşük artış seviyesi %4,84 ile haberleşme grubunda gerçekleşirken; Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, %6,32 ile eğlence ve kültür, %9,74 ile ev eşyası ve %10,66 ile giyim ve ayakkabı oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, %22,41 ile alkollü içecekler ve tütün, %19,80 ile çeşitli mal ve hizmetler ve %14,95 ile konut oldu. Aylık düşüş gösteren tek grup %1,60 ile gıda ve alkolsüz içecekler olarak kayda geçerken, Ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Haziran ayında azalış gösteren tek ana grup %1,60 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. En az artış gösteren gruplar ise %0,70 ile konut, %0,87 ile alkollü içecekler ve tütün ve %0,97 ile çeşitli mal ve hizmetler oldu. Buna karşılık, ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Haziran ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, %4,49 ile ulaştırma, %2,83 ile lokanta ve oteller ve %2,45 ile eğlence ve kültür oldu. Haziran 2020'de, endekste kapsanan 418 maddeden, 71 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 57 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 290 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti. Özel kapsamlı TÜFE göstergesi ise (B) yıllık %11,95, aylık %1,86 arttı.
* * *
Diğer taraftan işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2020 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre %1,86, bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,72, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,95 ve on iki aylık ortalamalara göre %11,42 artış gerçekleşti. Haziran ayına ait enflasyon oranlarının artışında daha ziyade girdi maliyetleri üzerindeki yükselişlerle döviz kurundaki göreceli dalgalanma etkili oldu. Söz konusu enflasyon üzerindeki bu artışların önümüzdeki aylar itibarıyla muhtemel seyrine bakıldığında; sebze-meyve fiyatlarının çok az bir şekilde düşme gösterse bile özel kapsamlı TÜFE enflasyon göstergesinin artış eğilimini önümüzdeki aylarda da sürdürmesine neredeyse kesin gözüyle bakılıyor.
* * *
Sonuç olarak, diğer bir enflasyon verisi olan Yurt içi üretici fiyat endeksi de (Yİ-ÜFE) yıllık %6,17, aylık %0,69 arttı. Yİ-ÜFE (2003=100) 2020 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre %0,69, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,89, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,17 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,74 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %4,19 imalatta %5,99, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %9,40, su temininde %7,30 oranında artış olurken; Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %6,14, dayanıklı tüketim malında %13,04, dayanıksız tüketim malında %8,00 artış, enerjide %5,00 azalış, sermaye malında %11,57 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %1,05, imalatta %0,51, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %3,03, su temininde %1,08 artış meydana gelirken; Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %0,55, dayanıklı tüketim malında %0,42 azalış; dayanıksız tüketim malında %0,15, enerjide %8,48, sermaye malında %0,83 artış olarak gerçekleşti. Yıllık en fazla azalış; %55,59 ile ham petrol ve doğal gaz, %28,24 ile kok ve rafine petrol ürünleri olarak gerçekleşti. Buna karşılık metal cevherleri %23,35, tütün ürünleri %22,64, diğer mamul eşyalar %19,53 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler olarak kayda geçerken; Aylık en fazla azalış; %5,14 ile diğer ulaşım araçları, %3,14 ile kağıt ve kağıt ürünleri, %1,02 ile ana metaller alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünleri %29,89, ham petrol ve doğalgaz %20,70, elektrik-gaz üretim ve dağıtımı %3,03 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
KAYNAK: Haziran/2020 Ayı TÜFE ve Yİ-ÜFE enflasyon oranları (TÜİK)