Küresel pandemi kovid-19 koronuvirüs vakalarındaki iniş-çıkışlar devam ederken, birkaç aylık gecikme ile açıklanan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2020 yılı Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 331 bin kişi azalarak 3 milyon 826 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 0,1 puanlık artış ile %12,9 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 0,2 puanlık artış ile %15,2 oranında gerçekleşti. Bu arada istihdam edilenlerin sayısı 2020 yılı Mayıs döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 2 milyon 411 bin kişi azalarak 25 milyon 858 bin kişi, istihdam oranı ise 4,7 puanlık azalış ile %41,4 oldu. Bu dönemde, istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 308 bin, sanayi sektöründe 274 bin, inşaat sektöründe 206 bin, hizmet sektöründe 1 milyon 622 bin kişi azaldı. İstihdam edilenlerin %18,8’i tarım, %20,4’ü sanayi, %5,2’si inşaat, %55,6’sı ise hizmet sektöründe yer aldı. İşgücü 2020 yılı Mayıs döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 2 milyon 742 bin kişi azalarak 29 milyon 684 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 5,3 puanlık azalış ile %47,6 olarak gerçekleşti.
* * *
Mayıs 2020 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 4,7 puan azalarak %29,7 olarak gerçekleşti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 5,4 puan azalarak %17,4 oranında gerçekleşti.Yaş grubuna göre 15-64 yaş grubundaki işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,1 puanlık artışla %13,2, tarım dışı işsizlik oranı ise 0,2 puanlık artışla %15,3 oldu. Bu yaş grubunda istihdam oranı 4,8 puanlık azalışla %45,9, işgücüne katılma oranı ise 5,4 puanlık azalışla %52,9 olurken, 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,6 puanlık artışla %24,9, istihdam oranı ise 6,8 puan azalarak %26,6 oldu. Aynı dönemde işgücüne katılma oranı 8,2 puanlık azalışla %35,4 seviyesinde gerçekleşti. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 5,1 puanlık artışla %29,1 seviyesinde gerçekleşti. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki döneme göre 0,2 puan artarak %14,0 oldu. İşsiz sayısı bir önceki döneme göre 75 bin kişi artarak 4 milyon 166 bin kişi olarak kayda geçti.
* * *
Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam oranı bir önceki döneme göre 0,1 puan azalarak %40,9 oldu. İstihdam edilenlerin sayısı 43 bin kişi azalarak 25 milyon 525 bin kişi
olarak tahmin edildi. Mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre değişim göstermeyerek %47,6 oldu. İşgücüne katılan sayısı 32 bin kişi artarak 29 milyon 691 bin kişi olarak tahmin edilirken; Ekonomik faaliyete göre, mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam, tarım sektöründe 96 bin kişi, inşaat sektöründe 107 bin kişi artarken, sanayi sektöründe 72 bin kişi, hizmet sektöründe 174 bin kişi azalma olduğuna değinildi. Mamafih TÜİK’in Mayıs/2020 Ayı işsizlik verileri incelendiğinde beraberinde birtakım soru işaretlerini taşıyor. Bu kapsamda ekonomist yazarlardan eleştiride bulunan Mustafa Sönmez’e göre;” “TÜİK’in. görünürde %13, gerçeği %26-28, daha gerçeği %50-52’yi bulan 18 milyon dolayında işsiz ve işte görünen atıl işgücü. Gerçek resim bu.” Değerlendirmesine ek olarak; Fatih Sezer’e göre de attığı bir twitte;” İşsizlikte veriler iyice karışıyor. Geçen ay yıllık bazda istihdam 2,585 milyon azalırken işsiz sayısı 427 bin azalmış; işsizlik oranı bir önceki yıla ve aya göre düşmüştü. Bu ay istihdam geçen aya göre 244 bin kişi artmasına rağmen işsizlik oranı %12,8’den %12,9’a çıkmış.” Değerlendirmesinin yapılması,açıkça soru işaretlerine konu oluyor.
* * *
Sonuç olarak, TÜİK’in açıkladığı Mayıs/2020 Ayı verilerine ait eleştirilere bakıldığında bu kadarla da sınırlı değil;İbrahim Alper Akalın’ın değerlendirmesinde; TÜİK'e göre Mayıs'ta işsizlik artmadı (İşsizlik oranı: %12.9). Ancak istihdam oranı %41 ile son 10 yılın en düşük rakamı (Geçen sene: %46). Çalışmak isteyen ama işten umudu kesenleri ekleyince işsizlik oranı %25 (Geçen sene: %19).şeklinde eleştiri buluyor. Aslında koronavirüsle mücadele kapsamında vatandaşlara verilen ekonomik destekler arasında yer alan kısa çalışma ödemeleri de bulunuyor. Kısa çalışma ödeneğine bugüne kadar 300 bin firma, 3,2 milyon çalışan için başvurduğu da yine bilinenler arasında. Günlük yevmiye 39,24 TL üzerinden aylık 1.177,00TL şeklinde ödenmesi öngörülen bu kısa çalışma ödeneğinin içinde bulunduğumuz ortamda az da olsa aile bütçesine katkıda bulunması düşünülse bile TÜRK-İŞ tarafından en son açıklanan Temmuz/2020 Ayı açlık sınırının 2.406,46 TL olduğu dönemde, 1.177,00 TL.nin ne derecede yeterli gelip gelemeyeceği de çok tartışmalı bir durum.
KAYNAK:Mayıs/2020 Ayı İşsizlik oranları (TÜİK)