Mevcut iktisadi tablomuza göre değerlendirme yapıldığında:herha lükârda zayıf büyüme performansı kendisini bi şekilde açıkça hisset tiriyor.Nitekim Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçla rından hesaplanan mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Ocak ayında bir önceki aya göre %0,1 oranında arttı; Aralık ayında 58,77 olan endeks,küçük bir şekilde hareketlenme ile Ocak ayında 58,82 oldu.
Çok tabii olarak zayıf bir görüntü veren bu mini artış daha ziyade talep zayıflaması ve gerçek duruma göre resesyondan (durgunluk) kaynaklandı.
* * *
Bu arada gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum bek lentisi endeksi Aralık ayında 77,7 iken, Ocak ayında %2,3 oranında artarak 79,5 oldu.Ancak Ocak ayındaki %2,3 artışın temel nedenine bakıldığında 2020 yıl başı sonrası memur,emekli ve işçi ücretlerinde ki ufak da olsa yapılan artışlardan oluştu.Mamafih sonraki aylar için bu kapsamda bir öngörüde bulunmak gerekirse;elektrik,doğalgaz ve diğer girdi fiyatlarındaki gerçekleştirilen zamların da yansıması ile reel seviyedeki çarşı-pazar enflasyonu çift rakamda yapışkanlaşmaya başladı.Nitekim TÜİK’in en son Aralık/2019 ay sonu itibarıyla ya yımladığı enflasyon oranının Aralık 2019 itibarıyla 12 aylık ortala malar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 15,18, yurt içi üre tici fiyatları yüzde 17,56 artmasına karşılık,siyasi otorite tarafından 2020 yılı için tespit edilen yeniden değerleme oranına göre %22,58 olması da kafaları karıştırdı.Buna göre vergiler,harçlar ve cezalarda %22,58 oranındaki yapılan artışlarla 2019 yıllık enflasyon oranı da egale edilmiş oldu.Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesinin (B) fıkrasına göre, yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayında (Ekim ayı da hil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye İstatistik Kurumu nun Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranı olup,bu oranın Hazine ve Maliye Bakanlığınca Resmî Ga zete ile ilan edilmesi gerekiyor.
Diğer taraftan da gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi Aralık ayında 76,5 iken, Ocak ayında %1,1 oranında artarak 77,4 olurken; gelecek 12 aylık döneme ilişkin işsiz sayısı beklentisi endeksi Aralık ayında 57,1 iken Ocak ayında %0,5 oranında azalarak 56,8 şeklinde gerçekleşti.Bu düşüşün temel nedeni yatırım ortamının bozulurken; giderek yatırım iştahının düşmesi ile istihdam üzerindeki yüksek vergi ve prim artışları oldu.Dolayısı ile kontrolsüz sıcak para girişi yüksek reel faiz, finans sektörünü öne çıkardı.Finans sektörü ile reel sektör arasındaki denge bozuldu. Reel sektörün istihdam kapasitesi de düştü.Çok tabii olarak da sonradan TCMB kanalıyla aşamalı olarak gerçekleştirilen faiz indirimlerine rağmen istihdama fazla bir katkısı olamayıp;bu defa da bankalarda TL.üzerinden mevduatı bulunanlar açısından döviz kuruna yönelme lerle döviz kuru üzerinden nakit sahibi olanlar yastık altı uygulama ya girdiler.
* * *
Sonuç olarak, gelecek 12 aylık döneme ilişkin tasarruf etme ihtimali endeksi Aralık ayında 23,8 iken, Ocak ayında bu defa %9,1 oranında azalarak 21,6 oldu.
Genel anlamda okuyucularımızı tekrar yeniden bilgilendirme yapmak
gerekirse;Aylık tüketici eğilim anketi ile tüketicilerin maddi durum ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ile gelecek dönem beklentileri,harcama ve tasarruf eğilimleri ölçülmektedir.Anket sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi 0-200 aralığında de ğer alabilmektedir.Tüketici güven endeksinin 100'den büyük olması tü ketici güveninde iyimser durumu,100'den küçük olması tüketici güve ninde kötümser durumu göstermektedir. Tüketici eğilimine ilişkin en dekslerden, tüketimin finansmanı amacıyla borç kullanma ihtimali en deksinin artması iyimser durumu,azalması ise kötümser durumu göster mektedir. Benzer şekilde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin düşün ce ve beklenti endekslerinin artması tüketici fiyatlarında düşüş düşüncesini/beklentisini, azalması ise tüketici fiyatlarında artış düşüncesini/ beklentisini göstermektedir.