Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2017 yılını referans alarak 2018 yılı için yaptığı araştırma sonuçlarına göre; en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 0,2 puan artarak %47,6'ya yükselirken, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay 0,2 puan azalarak %6,1'e düştü.Toplumun en zengin %20'sinin gelirinin en yoksul %20' sinin gelirine oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı ise 7,5'den 7,8'e yükseldi. Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsa yısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1'e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmekte olduğu dikkate alındığında gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,003 puan artış ile 0,408 olarak tahmin edildi. Gelir referans dönemi bir önceki takvim yılıdır. Tablolardaki rakamlar, yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir.
* * *
Türkiye'de ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir önceki yıla göre %12,2 artarak 21 bin 577 TL'den 24 bin 199 TL' ye yükseldi. Toplam eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirleri içe risinde en yüksek payı, %48,5 ile bir önceki yıla göre 0,4 puan azalan maaş ve ücret gelirleri aldı. İkinci sırayı %20,1 ile önceki yıla göre 0,4 puanlık artış gösteren sosyal transfer gelirleri alırken üçüncü sırayı %18,8 ile 2017 yılına göre 0,8 puan azalan müteşebbis gelirleri aldı. Tarım gelirlerinin müteşebbis geliri içindeki payı 2017 yılına göre 1,4 puan artarak %22,9 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı önceki yıla göre 0,4 puan azalarak %91 olarak gerçekleşti. Toplumun genel düzeyine göre belli bir sınırın altında gelire sahip olan bireyler göreli anlamda yoksul sayılmaktadır. Eşde ğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alına rak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,4 puanlık artış ile %13,9 oldu. Medyan gelirin %60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre ise yoksulluk oranı bir ön ceki yıla göre 1,1 puan artarak %21,2 oranında oldu. Hanehalkı tiple rine göre eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; tek ki şilik hanehalklarının yoksulluk oranının bir önceki yıla göre 1,4 puan artarak %9,6, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranının 0,4 puan artarak %12,9, en az bir çekirdek aile ve diğer kişi lerden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranının ise 0,9 puan artarak %18,8 olduğu görüldü.
* * *
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre de; okur-yazar olmayan ların %27,5'i, bir okul bitirmeyenlerin %23,6'sı yoksul iken, bu oran lise altı eğitimlilerde %12,1, lise ve dengi okul mezunlarında ise %5,8 ol du. Yükseköğretim mezunları ise %2,2 ile en düşük yoksulluk oranı nın gözlendiği grup oldu. Dört yıllık panel veri kullanılarak hesapla nan sürekli yoksulluk oranı, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert med yan gelirinin %60'ına göre son yılda ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsamaktadır. Buna göre, 2017 yılında sürekli yoksulluk oranı %14 iken 2018 yılında bu oran %12,7 oldu.Bu arada Nüfusun %59'u kendilerine ait bir konutta otururken, %39,6'sı konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu, %36,2'si sız dıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi ve %24,8'i trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşadı.Bunun yanısıra nüfusun, %70,4'ü konut alımı ve konut masrafları dışın da taksit ödemeleri veya borçları olduğunu, %58,3'ü evden uzakta bir haftalık tatil masraflarını karşılayamadığını ve %11,5'i konut masrafla rının hanelerine çok yük getirdiğini beyan etti.
* * *
Sonuç olarak,toplumsal anlamda finansal sıkıntıda olma durumunu ifade eden maddi yoksunluk; çamaşır makinesi, renkli televizyon, te lefon ve otomobil sahipliği ile beklenmedik harcamalar, evden uzakta bir haftalık tatil, kira, konut kredisi, borç ödemeleri, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek ve evin ısınma ihtiyacının ekonomik olarak karşılanamama durumu ile ilgili hanehalklarının algılarını yansıtmak tadır. Yukarıda belirtilen dokuz maddenin en az dördünü karşılayama yanların oranı olarak tanımlanan ciddi maddi yoksunluk oranı 2017 yılında %28,7 iken 2018 yılında 2,2 puan düşerek %26,5 olarak ger çekleşti.TÜİK’in 2018 yılı için yayımladığı Gelir ve Yaşam Koşulla rının aynı yıla ait OECD verileri ile mukayesesinde; OECD raporuna göre, Türkiye’nin gelir ve servet dağılımı konusunda, Avrupa’nın en kötü durumdaki ülkelerinden biri. Türkiye'de işçi refahının ise OECD ülkeleri içinde en düşük olanlardan biri olduğu belirtildi. Öte yandan resmi veriler, Türkiye’nin son 10 yılda gelir dağılımı en hızlı bozulan ülkelerden biri olduğunu gösteriyor. OECD verileri Türkiye’de gelir dağılımı konusundaki durumunu gözler önüne serdi. Türkiye'nin için de bulunduğu tablo, işçilerin çalışma koşulları, servet dağılımı ve as gari ücret gibi konular üzerinden değerlendirildi.Rapora göre Türkiye’ de haftada 60 saatten fazla çalışan işçilerin oranı yüzde 20,6. Bu oran aynı zamanda OECD ülkeleri içindeki en yüksek oran. Listede ilk sırada bulunan Türkiye’yi takip eden ülkeler, Kolombiya, Kosta Rika, Meksika ve Endonezya. Listede en düşük oranlarla işçi refahı en yük sek olan ül keler ise Litvanya,Letonya,Estonya ve Hırvatistan. OECD verilerine göre Türkiye gelir dağılımı açısından Avrupa ve Asya’nın en adaletsiz olanlarından biri. OECD ülkeleri içinde gelir dağılımı Türkiye’den bo zuk ülkeler,Güney Afrika, Kosta Rika,Meksika Bre zilya ve Şili.Listede gelir dağılımı en adil ülke ise İzlanda. Türkiye’ nin sahip olduğu toplam servet değeri 1 trilyon dolar.Servet, ülkenin sahip olduğu devredile bilir, piyasa değeri olan varlıkların tümü olarak hesaplanıyor. Ancak nüfusun yüzde 72,6’sının serveti 10 bin doların altında. Buna karşılık Türkiye nüfusunun binde 1’i ise dolar milyone ri. Diğer yandan nüfu sun yüzde 10’unun serveti, ülke servetinin yüz de 77’sini oluşturuyor. Nüfusun en zengin yüzde 1’i ise ülke serveti nin yüzde 54’üne sahip konumda. Türkiye son 10 yıl için de servet dağılımı en hızlı bozulan 3 ülkeden biri konumunda.
KAYNAK;2018 Yılı Gelir ve Yaşam Koşulları Ararştırması(TÜİK)