Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Kasım/2020 Ayına ait açıklanan enflasyon rakamlarına göre Tüketici Fiyat Endeksi(TÜFE)de (2003=100) 2020 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %2,30, bir önceki yılın Aralık ayına göre %13,19, bir önceki yılın aynı ayına göre %14,03 ve on iki aylık ortalamalara göre %12,04 artış gerçekleşti.
* * *
Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, %0,99 ile giyim ve ayakkabı, %5,19 ile haberleşme ve %7,00 ile eğitim oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana grup lar ise sırasıyla, %29,42 ile çeşitli mal ve hizmetler,%21,08 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve %18,67 ile ulaştırma oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Kasım ayında azalış gösteren tek ana grup %0,19 ile eğitim oldu. Alkollü içecekler ve tütün ana grubunda aylık değişim olmazken, en az artış gösteren gruplar %0,12 ile haberleşme ve %0,80 ile sağlık oldu. Buna karşılık, ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Kasım ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, %4,51 ile ulaştırma, %4,16 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve %1,69 ile ev eşyası şeklinde kayda geçti. Bu arada Kasım 2020'de, endekste kapsanan 418 maddeden, 54 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken,42 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı.322 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti. İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2020 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %2,14, bir önceki yılın Aralık ayına göre %13,26, bir önceki yılın aynı ayına göre %13,72 ve on iki aylık ortalamalara göre%11,50 artış gerçekleşti.Kasım'da çekirdek enflasyon ise yıllık %13,26 oranında kayda geçti.
* * *
Hal böyle iken,Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi(Yİ-ÜFE)Kasım ayı itibarıyla bir önceki aya göre %4,08 oranında,bir önceki yılın Aralık ayına göre %22,26, bir önceki yılın aynı ayına göre %23,11 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,69 artış gösterdi.Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; maden cilik ve taş ocakçılığında %19,63, imalatta %25,04 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %0,58 ve su temininde %12,83 oranında artış olurken; ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %30,07, dayanıklı tüketim malında %25,84, dayanıksız tüketim malında %18,90, enerjide %0,36 ve sermaye malında %27,85 artış olarak gerçekleşti. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taşocakçı lığında %2,15, imalatta %4,33, elektrik, gaz üretimi ve dağıtı mında %1,69 ve su temininde %0,49 oranında artış kayda geçerken, Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %4,77 oranında, dayanıklı tüketim malında %2,74, dayanıksız tüketim malında %4,17, enerjide %2,79 ve sermaye malında %2,58 artış olarak gerçekleşti. Yıllık en fazla azalış; %21,16 ile tütün ürünleri, %3,46 ile kok ve rafine petrol ürün leri,%3,37 ile ham petrol ve doğalgaz olarak gerçek leşti. Buna karşılık metal cevherleri %53,36, ana metaller %48,92, diğer mamul eşyalar %37,42 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektör ler oldu. Aylık azalış; %5,57 ile tütün ürünleri alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık ana metaller %7,43, gıda ürünleri %6,40, kağıt ve kağıt ürünleri %5,46 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
* * *
Sonuç olarak, TÜİK’in Kasım/2020 Ayı enflasyon verileri ince lendiğinde;TÜFE’de önceki aya göre %2,30, bir önceki yılın Aralık ayına göre %13,19, bir önceki yılın aynı ayına göre %14,03 ve on iki aylık ortalamalara göre %12,04 artış gerçek leşmesine karşılık; Kasım/2020 Ayı Yİ-ÜFE’de Kasım ayı itibarıyla bir önceki aya göre %4,08 oranında,bir önceki yılın Aralık ayına göre %22,26, bir önceki yılın aynı ayına göre %23,11 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,69 artış gösterir ken,sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %19,63, imalatta %25,04 oranında artış olma sı; bu girdi fiyat artışlarının bir sonraki aylar için TÜFE’ye de yansıyarak gerek kurdaki dalgalanmalar ve gerekse faizdeki olası oynamalarla daha da artacağına işaret ediyor. Çok tabii olarak küresel pandemi covid-19 koronovirüs vakalarının artış lardaki belirsizliğin de devam etmesi durumunda fiyat artışları nın beklenenin üstünde olması da uzak bir ihtimal değil. Bu anlamda özellikle kırılganlığı devam eden iktisadi süreçle pandemi kaynaklı salgın krizinin olabildiğince doğru ve hata sız yönetilmesi büyük önem taşıdığı gibi; bu dönemin iyi yönetilememesi halinde ise yüksek maliyetli ağır faturasının geniş halk yığınlarına yansıması kaçınılmaz olabilir.