Küresel pandemi Kovid-19 koronovirüs vakalarının artış kaydettiği son dönemde en fazla kafalara takılan soruya bir göz attığımızda; Türkiye Covid-19 esnasında kaybettiği istihdamı ne zaman geri alır sorusu öne çıkarken, belli ki cevabını ise Türkiye’nin gelecek 2021 yılı büyüme oranı belirleyecek.TUIK’in en sonaçıkladığı Ağustos ortalama işsizlik verilerinde Temmuz-Eylül’ü kapsayan dönemde ortalama işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 456 bin kişi azalarak 4 milyon 194 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 0,8 puanlık azalış ile %13,2 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 1,0 puanlık azalış ile %15,7 oldu.Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki döneme göre 0,3 puan azalarak %13,2 oldu.İşsiz sayısı bir önceki döneme göre 78 bin kişi azalarak 4 milyon 101 bin kişi olarak gerçekleşti.İstihdam edilenlerin sayısı 2020 yılı Ağustos döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 975 bin kişi azalarak 27 milyon 554 bin kişi, istihdam oranı ise 2,4 puanlık azalış ile %43,9 oranında gerçekleşti.Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam oranı bir önceki döneme göre 0,4 puan artarak %43,0 oldu. İstihdam edilenlerin sayısı 280 bin kişi artarak 26 milyon 952 bin kişi olarak tahmin edildi.2020’nin ekonomi açısından en parlak 3 ayında, mevsimsellikten arındırılmış istihdamım sadece 280 bin kişi artması, hizmet sektörünün Covid-19 şokunu atlatamadığını hatırlatıyor. Nitekim son bir yılda istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 314 bin, sanayi sektöründe 91 bin, hizmet sektöründe 717 bin kişi azalırken inşaat sektöründe ise 147 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %19,2’si tarım, %19,8’i sanayi, %6,2’si inşaat, %54,7’si ise hizmet sektöründe yer aldı.
* * *
Diğer taraftan da Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın derlediği verilere göre, 2020 yılı III. döneminde toplam kamu istihdamı 2019 yılının aynı dönemine göre %3,6 oranında artarak 4 milyon 779 bin kişi oldu.Ağustos 2020 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 3,2 puan azalarak %32,9 olarak gerçekleşti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 2,8 puan azalarak %20,6 oranında gerçekleşti. Aktif çalışma grubu olarak anılan 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,3 puanlık azalışla %26,1, istihdam oranı ise 3,3 puan azalarak %31,1 oldu. Aynı dönemde işgücüne katılma oranı 5,4 puanlık azalışla %42,1 seviyesinde gerçekleşti. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,3 puanlık artışla %30,4 seviyesinde gerçekleşti.
* * *
Sonuç olarak,Türkiye ekonomisini kovid-19 koronovirüs vaka larındaki artışlarla eşleşen belirsizlikler başta olmak üzere, beraberinde bir kısım finansal belirsizlikler ve bunun yanı sıra soğuk bir kış mevsimi ile karşı karşıya kalmamız büyük olası.Eylül ve Ekim dönemlerinde işsizlik oranı yatay seyredebilir, ya da sınırlı çok düşük oynaklık sergileyebilir.Mamafih, kışın da gelmesiyle turizm yeniden istihdam kaybederken, Covid-19 kısıtlamalarının etkisi de muhtemelen buna eklenecek.Özellikle koronovirüs vakalarındaki artışlara bakılırsa; geçtiğimiz mart ayı sonrasında yaşanan bir kısım kısıtlamaların tekrar gündeme gelmesi söz konusu olabilir.Ekonomi ve Maliyeden sorumlu Berat Albayrak’ın istifası sonrası yerine atanan yeni Bakan Lütfi Elvan’ın biyografisineg öre;1962'de Karaman'ın Ermenek ilçesinde doğdu. İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi ni bitiren Elvan, İngiltere'de Leeds Üniversitesinde Maden ve Yöneylem Araştırması alanında, ABD'de Delaware Üniversite sinde Ekonomi alanında yüksek lisans yaptığı,çeşitli kamu kurumlarında uzmanlık, daire başkanlığı ve müsteşar yardımcı lığı görevlerinde bulunan Elvan, Organisation for Economic Co-operation and Development Kırsal Kalkınma Grubu Başkan Yardımcısı,Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı ve AB Müzakere İzleme ve Yönlendirme Komitesi Üyesi olarak görev yaptığı belirtiliyor. Elvan, AK Parti'den 23 ve 24. Dönemde Karaman, 25. Dönemde Antalya ve 26. Dönemde Mersin Milletvekili olarak da görev aldığı bili niyor.23. Dönemde Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Eş Başkanlığı ve Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci Türkiye Temsilciliği görevlerinde bulunan Elvan, 24. Dönemde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı ve ardından Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı oldu.Elvan,64.Hükümet'te Başbakan Yardımcısı ve 65. Hükümet'te Kalkınma Bakanı olarak görev aldı. 27.Dönem AK Parti Mersin Milletvekili olan Elvan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanlığı görevini yürütüyordu. Bu kapsamda yeni atanan Bakanın öncelikle mevcut makro ekonomik hasar durumunu gözden geçirerek kısa,orta ve uzun vadedeki izlenecek yol haritasını belirlemek üzere çalışma yapması bekleniyor. Ancak piyasalara tam güven gelebilmesi yönünden, parlamenter demokrasi ve hukuk alanın da gerekli değişiklik yapılması yanında zorunlu reformlar olmadan ekonominin düzelmesi mümkün gözükmüyor.