Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2020 yılı Eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 550 bin kişi azalarak 4 milyon 16 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 1,1 puanlık azalış ile %12,7 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 1,5 puanlık azalış ile %14,9 oranında açıklanırken, istihdam edilenlerin sayısı 2020 yılı Eylül döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 733 bin kişi azalarak 27 milyon 707 bin kişi, istihdam oranı ise 2,0 puanlık azalış ile %44,1 oldu.Bu dönemde, istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 350 bin, sanayi sektöründe 29 bin, hizmet sektöründe 520 bin kişi azalır ken inşaat sektöründe ise 166 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %18,5'i tarım, %19,9'u sanayi, %6,3'ü inşaat, %55,3'ü ise hizmet sektöründe yer aldı. Diğer taraftan da işgücü 2020 yılı Eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 282 bin kişi azalarak 31 milyon 724 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 3,0 puanlık azalış ile %50,5 olarak gerçekleşti. Eylül 2020 döne minde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 3,8 puan azalarak %32,2 olarak gerçekleşti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 3,3 puan azalarak %20,3 şeklinde gerçekleşti.
* * *
Öte yandan da 15-64 yaş grubunda işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,2 puanlık azalışla %12,9, tarım dışı işsiz lik oranı ise 1,5 puanlık azalışla %15,0 oldu. Bu yaş grubunda istihdam oranı 1,8 puanlık azalışla %49,0, işgücüne katılma ora nı ise 2,9 puanlık azalışla %56,2 olarak belirlendi. 15-24 yaş grubu nu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,8 puanlık azalışla %24,3, istihdam oranı ise 2,4 puan azalarak %31,6 oldu. Aynı dönemde işgücüne katılma oranı 4,2 puanlık azalışla %41,8 seviyesinde gerçekleşti. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemi ne göre 0,5 puanlık artışla %29,1 seviyesinde gerçekleşti. Hal böyle iken, Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki döneme göre 0,4 puan azalarak %12,7 oldu. İşsiz sayısı bir önceki döneme göre 125 bin kişi azalarak 3 milyon 944 bin kişi olarak açıklanırken, Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam oranı bir önceki döneme göre 0,3 puan artarak %43,3 oldu. İstihdam edilenlerin sayısı 226 bin kişi artarak 27 milyon 200 bin kişi olarak; mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre 0,1 puan artarak %49,6 oldu. İşgücüne katılan sayısı 101 bin kişi artarak 31 milyon 144 bin kişi şeklinde tahmin edildi. Bunun yanı sıra ekonomik faaliyete göre, mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam, tarım sektöründe 37 bin kişi azalırken, sanayi sektöründe 57 bin kişi, inşaat sektöründe 15 bin kişi, hizmet sektöründe 191 bin kişi arttı.
* * *
Sonuç olarak,TÜİK’in Eylül/2020 ayı itibarıyla yayımlanan işsiz lik rakamlarına karşılık; bu kapsamda değerlendirmede bulunan lara göre TÜİK’in dar tanımlı işsizlik rakamlarını öne çıkartarak bir mucize yarattığına işaret edilirken;gerçekte geniş tanımlı işsizliğe göre 4 milyon işsiz sayısı gerçek te 9,3 milyon. %12.7 denilen işsizlik oranı ise gerçekte %28 ve geniş tanımlı işsiz sayı sı 9,3 milyon civarında görünüyor. Çok tabii olarak, TÜİK’in dar tanımlı bu işsizlik oranı içerisinde iş bulabilmek için İŞ-KUR’a müracaat eden ancak iş bulamaması sebebiyle iş bulmaktan ümidi ni kesen kesim yok. Üstelik TÜİK eylül ayı verisine göre Covid-19 koronovirüs pandemi vakalarındaki artışlarla beraber daha da derinleşen ekonomik kriz koşullarında işsizliğin oransal olarak düşüyormuş gibi görünmesinin temel nedeni istihdamın azalması ve dolayısı ile iş bulma ümidini kaybedenlerin sayısının artması. Buna ek olarak da TÜİK Eylül/2020 ayı işsizlik rakamlarının düşük çıkmasının diğer nedeni de pandemi sebebiyle getirilen “işçi çıkarma yasağı” ve “kısa çalışma ödeneği”nin işsizlikteki gerçek tablonun görülmesini büyük ölçüde engellerken, açıklanan resmi işsiz sayısından daha fazla kişi “resmi işsizlik” hesabı dışın da tutuluyor. Bunun yanı sıra ILO’nun düzenli olarak yayınladığı ‘Kovid-19 ve Çalışma Yaşamı’ raporları, az gelişmiş ülkeler başta olmak üzere, dünya çapında çalışma süresi kayıplarının daha önceki tahminlerden çok daha büyük olduğunu, iş ve gelir kayıp larının ise devam ettiğini ortaya koyuyor. ILO’ya göre çalışma süresi kayıpları, azımsanmayacak miktarda iş gücü geliri kayıp larına dönüşmüş durumda. Buna göre tüm ülkelerdeki işçiler, 2020’nin ilk dokuz ayında iş gücü gelirlerinin ortalama yüzde 12’sini kaybettiler. Söz konusu kaybın Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde ortalamanın çok üstünde olduğunu da kabul etmek gerekiyor.
KAYNAK: Eylül/2020 Ayı İşsizlik oranları ( TÜİK )