İktisadi açıdan günümüz şartlarında mevcut gelişmelere bakıldığında; Türkiye İstatistik Kurumu’nun Nisan/2022 ayına ait yeni açıkladığı Ciro Endekslerine göre Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), 2022 yılı Nisan ayında yıllık %128,8 artar ken;toplam cironun alt detaylarına bakıldığında; 2022 yılı Nisan ayında yıllık sanayi sektörü ciro endeksi %125,2, inşaat ciro endeksi %108,9, ticaret ciro endeksi %128,9, hizmet ciro endeksi %145,7 oranında gerçekleş ti.
Toplam ciro yıllık değişim oranı (%), Nisan 2022
* * *
Nisan/2022 Ayı Ciro Endeks verilerinin detayı incelendiğinde;Sanayi,inşaat,ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), 2022 yılı Nisan ayında aylık %6,0 oranında artış kaydedilirken;Toplam cironun alt detaylarına bakıldığında; 2022 yılı Nisan ayında aylık sanayi sektörü ciro endeksi %4,1, inşaat ciro endeksi %8,2, ticaret ciro endeksi %7,1, hizmet ciro endeksi %6,5 oranındaki artışla noktalandı. Aslında sanayi sektör lerindeki öteden beri izlenen verilerle birlikte Nisan/2022 ayına ait üç rakama kadar tırmanan artışların anlamı; çift rakamlı yüksek enflasyon nedeniyle aşırı uyarılan talep durumunun mevcut yüksek enflasyonu daha da tetikleme si anlamına geliyor.Bu da demek oluyor ki önümüzdeki aylar itibarıyla “döviz kuru neden,enflasyon sonuç”sloganına dönüşerek sarmal oluşturduğu bir ortamda; enerji fi yatlarındaki süreğenleşen zamlarla birlikte daha da yük selmeye devam edecek gibi görünüyor.
* * *
Mamafih Ülkemiz sanayi sektörlerinin özellikle ara malı talebinin ithal ağırlıklı oluşu yanı sıra %85-90 gibi kısmı nın ithalatla karşılanması; dalgalanmalarla desteklenen döviz şoklarının yukarı yönlü hareketiyle ayrıca ithal enflasyon dediğimiz dışsal içerikli fiyat artışlarına da neden olduğundan; sıkıntı yaratmaktadır.Bu anlamda ülkemizin içinde bulunduğu jeopolitik ve jeostratejik coğrafyadaki durumunun da dikkate alınarak mümkün olabilecek en kısa süreçte ara malı ithalatı yerine ara malının iç piyasa lardan temini konusunda gerekli yatırımların Devletçe desteklenerek özel sektör tarafından ara malı talebinin kar şılanması daha doğru olacaktır. Bu yaklaşım aynı zamanda istihdam potansiyelini daha çok artmasına da yol açacağından tercih konusu olması yararlı bulunmaktadır. Neticede bu arada ara malı üretiminin iç piyasaya kaydı rılmasıyla yüksek oranlı ithalatın nispi olarak düşmesini sağlarken; yıllarca Ülkemizde sorun olan cari açığın da en asgari seviyeye düşmesine imkan tanıyacaktır.
* * *
Sonuç olarak,buyönden sanayi ciro endekslerindeki çok yüksek oranlı değişimler aynı zamanda reel açıdan üç rakamda artışını sürdüren yüksek enflasyonun; hiperenflasyona doğru yöneldiğine de işaret etmektedir. Özellikle Sanayi üretim endeksi, sanayi sektörünün durumunu, üretim faaliyetlerindeki artış ya da azalışın yıllar itibariyle karşılaştırmalı olarak izlenmesini sağlayan bir gösterge olduğu da düşünülürse; girdi maliyetlerindeki döviz kuru odaklı artışların gittikçe yoğunlaştığı bir ekonomik model de ancak ve ancak yüksek enflasyonu dizginlemek ya da daha aşağılara düşürebilmek için, orta ve uzun vadeli radi kal önlemlerin alınması zorunlu bulunmaktadır. Burada en çok dikkat çeken durum siyasi çevrelerce öncelikli ter cih konusu olan popilist, sadece günü kurtarmaya yönelik politikaların mutlaka terk edilerek; bu kapsamda arz güvenliğinin sağlanmasına yönelik tüm tedbirlerin alına rak; üretici-tüketici arasındaki tedarik zinciri halkalarının bir bütün halinde muntazam bir şekilde çalışmasını sağla yacak sistemin oluşturulması büyük önem taşımaktadır.
KAYNAK;Nisan/2022 Ayı Sanayi Ciro Endeksleri verisi
(TÜİK)