Son duruma göre yüzde seksenlere varan yıllık enflas yon oranının geldiği noktada Sosyal Politikalar Araştırma ve Uygulama Merkezi (SPM) tarafından hazırlanan ağustos ayı Ekonomik Zorluk Endeksi (EZA) Bülteni’ni yayınlayan SPM’nin verilerine göre, klasik sefalet endeksi ile Türkiye’ye özgü olarak SPM’nin oluşturduğu Genişletilmiş Sefalet Endeksi (GSE) arasındaki fark, kısa bir dönem daralsa da açılma eğilimini sürdürdüğü açıklanıyor. Bu çerçevede görüş bildiren uzmanlara göre bu farkın açılması, klasik enflasyon ve işsizlik oranının toplamından oluşan sefalet endeksinin gösterdiği olumsuz etkinin,GSE’nin kapsamı dikkate alındığında Türkiye’ye özgü koşullar içinde mevcut durumun daha da ağırlaştığını gösteriyor.Öte yandan, SPM, TÜİK’in metodoloji değişikliği yapması nedeniyle durdurduğu EZA’yı yine sefalet endeksi temelinde tekrar yeniden açıklamaya başladı.
* * *
Buna göre klasik sefalet endeksi, TÜFE ile mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranının toplamı olarak veriliyor. Bu endeks, enflasyonun ve işsizliğin halkın yaşadığı ekonomik zorluğun temel göstergeleri olduğu varsayımı altında, ikisinin toplamından oluşan bir endeksin halkın yaşadığı ekonomik zorluğun artış ya da azalışını gösterdiği varsayılıyor. SPM ise Türkiye’de sadece işsizler değil, istatistik kural gereği işsiz sayılmayan, bir işte çalışmadığı halde çalışmak isteyen, potansiyel işgücünün de kavrandığı bir model geliştirdi. SPM’nin Genişletilmiş Sefalet Endeksi (GSE) adını verdiği bu modelde, endeks TÜFE ile işsizlik oranının toplamından değil, TÜFE ile yine TÜİK tarafından oluşturulan “işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı” toplamından oluşuyor. SPM, endeksi salgın etkisini de görebilmek amacıyla Ocak 2019’u baz ay olarak seçerek ayrıca endekse dönüştürdü. GSE Ekonomik Zorluk Endeksi (EZA) bülteni ile yeniden açıklama uygulaması başlatıldı.
* * *
kapsamda SPM Direktörü Prof. Dr. Serdar Sayan gözetiminde Araştırmacı Aylin İngenç tarafından hazırlanan ve TÜİK’in üç aylık verilerinden yapılan çalışmada, GSE, Haziran 2022’de mayıs ayına göre 6,4 puan artarak 100,4 oldu. Bültende, “Değer, bir önceki yılın aynı dönemine göre de 4,7 puan daha yüksek. GSE’deki 6,4 puanlık (%6,8) artışın neredeyse %100’ünün enflasyon artışından kaynaklandığını not etmekte fayda var” vurgusu yapılıyor. na göre SPM tarafından oluşturulan Ekonomik Zorluk Endeksi, üç aylık verilere dayalı olarak yeniden açıklanmaya başlandı. SPM EZA bültenine göre 2021’in son çeyreğinde en yüksek düzeyine ulaşan ekonomik zorluklar, 2022 ilk çeyrekte gerilese de yüksek seviyelerde kalmayı sürdürdü.
* * *
Sonuç olarak,güvencesiz ve kırılgan işlerde çalışanların da dahil edilerek izlendiği EZA2 endeksi ise 2022’nin ilk çeyreğinde geriledi ve bir önceki yılın aynı döneminin altında kaldı. SPM’den yapılan açıklamada, Genişletilmiş Sefalet Endeksi’nin aylık periyotlarla, EZA endekslerinin ise üçer aylık olarak duyurulmaya devam edeceği belirtiliyor. Okuyucularımızı bilgilendirme amaçlı olarak geçen yıl İşsizlik, enflasyon, faiz oranı ve milli gelir gibi ekonomik göstergelerin esas alınarak hesaplandığı Dünya Sefalet Endeksi’nde Türkiye 156 ülke içinde 21. sırada yer aldı.Sefalet sıralamasında Türkiye Avrupa ülkeleri arasında ilk sırada yer alırken;Endekste sıralamanın yükselmesi ülkede sefaletin arttığını ve ekonomin kötüye gittiğini gösteriyor.Öte yandan da Dünya Sefalet Endeksi’nin zirvesinde enflasyonun rekor seviyelere ulaştığı Güney Amerika ülkesi olan Venezuelabulunuyor.Diğer yönden de Amerikan John Hopkins Üniversitesi’nden ekonomist Steve H. Hanke’nin analizine göre işsizliğin yükselmesi geliri olmayanların sayısının artmasına, enflasyonun yükselmesi ise yaşamın pahalanmasına işaret ediyor.Listede yer alan Avrupa ülkeleri içinde sefalet endeksinin en yüksek olduğu ülke Türkiye oldu. Endekse göre Türkiye’de ekonomik veriler bazı Afrika ve Ortadoğu ülkelerinin gerisinde bulunuyor.