Son dönemde TCMB’nın fiaz indirimi uygulamala rına ilişkin Moody’s Investors Service, TCMB’in bir hafta vadeli repo faizini 50 baz puan düşürerek yüzde 10,75’e indirmesi sonrasında reel negatif fai zin yüzde 1,45’e yükseldiğine işaret etti ve bunun büyük olasılıkla yatırımcı güvenini zayıflatacağını savunurken; bu hafta ortasını takip eden günde yeni yayınladığı haftalık “Kredi Görünüm” raporunda Türkiye’nin reel faizinin TCMB PPK’nın Ocak 2020’deki toplantısından bu yana negatif olduğuna dikkat çeken Moody’s, “Negatif reel faiz bankalara ve yatırımları Türk Lirası cinsinden kredi vermeyi diğer gelişmekte olan piyasalara göre daha az cazip yapıyor.Bu, merkez bankasının kredibilitesini büyük olasılıkla negatif şekilde etkileyeceğine işaret ederken,düşük merkez bankası fazilerine göre yurt içi mevduat faizlerinde ödenen faizin daha da düşürülmesine, ekonomide dolarizasyonun daha yüksek bir dereceye çıkması sonucuna yol açması büyük olasılık” değerlendirmesini yaptığı izlendi.
* * *
Moody’s negatif reel faizlerin artmasının Türk banka larının ara sıra yaşanan risk azaltım vakalarına karuz kalmaları riskini artırdığını belirtirken, böyle bir senaryonun gerçekleşmesinin sermaye pişyasalarına erişimi olağanüstü zorlu hale getirebileceğini vurgula ması da kayda geçti. Moody’s in değerlendirmesine bakıldığında Türkiye’deki dolar döviz kurunun bu haf ta başında dolar/TL 6.15’ti Öyle ki Dünya piyasaların da dolar yükselirken nasıl oldu da bizde 6,11’e düştü sorusuna yanıt ise; Çünkü Ankara’nın direktifi ile kamu TL’yi savunmak için sürekli döviz satıyor. Bu dövizler TCMB FX rezervlerinden geliyor. Tüm dünyada Gelişmekte Olan Ülke para birimleri geriler ken, bizde ise İdlib ve Libya gibi kaygı verici gelişme lerin cereyan ettiği bir ortamda piyasalara yapılan müdahaleler de dikkate alındığında; eldeki döviz stokunun Yurt dışına çıkış yaptığı dönemde, TCMB’nin kaybolan FX rezervlerinin yabancı banka, tahvil fonları ve zengin bireylerde yeni kaygılar uyandırıp dolara talebi artırması riskiyle karşı karşıya bulunmamızın olası riskleri artırdığı izleniyor.
* * *
Öyle ki döviz piyasalarında bu zamansız yapılan mü dahalenin ekonomi ve finansal piyasalarda ilerde yaşa
nacak çok sert sarsıntıların alt yapısını hazırladığını da belirt mek zorundayız.Gelinen noktada Çin’deki Wuhan’da fabrikalar 11 Mart’a kadar tatil edilince, yatırımcılar olayın ciddiyetini kavradılar. İran’da Co vid-19’dan 2 ölüm olayı üzerine, ülkede acil durum ilan edildi. Türkiye de Van sınır kapısında tedbir ala rak ziyaretçiler yoluyla virüsün ülkemize taşınmasını engellemeye çalışıyor.Yatırımcılar artık getiriden vaz geçtiler, Covid-19’un vereceği zarar tam kestirilince ye kadar güvenli liman arıyorlar. Altın ve dolar tek güvenli adres seçildi. Altın $1.620/onsu aştı, Dolar Endeksi 100’e dayandı.
* * *
Sonuç olarak,T24, Bloomberg haberini şöyle tercüme etti: Türk kamu bankalarının TL’nin dolar karşısında değer kaybetmesini önlemek için 800 milyon dolar sat tığını öne sürerken;Bloomberg’in‘konuya aşina’iki kaynağa dayandırılan haberine göre,Türk kamu ban kaları, İdlib’de yaşanan gerilimle bağlantılı olarak, TL’deki değer kaybını önleme amacıyla 800 milyon dolarlık bir satış yaptı. Bloomberg, dolar/TL’nin bu sayede binde 4’lük bir düşüş yaşandığını ve dolar/TL’ nin son 9 ayın en düşük seviyesi olan 6,10’a geriledi ği de kayda geçti.Yetkililer ayrıca takas işlemlerini ya bancı yatırımcıların liraya karşı piyasaya para sürmesi ni zorlaştırmak için kısıtladı. Londra merkezli Blue bay Asset Management Stratejisti Timothy Ash, “Ka mu bankaları her gün piyasaya döviz sattıklarında kendilerini rahatsız hissediyor ama lira da zayıflama ya devam ediyor” değerlendirmesi dikkate alındığın da; bir kısım ortaya çıkan risklerin tolere edilmesi adı na dış kaynaklı risklere karşı daha fazla hassasiyet gösterilmesi gereğinin de ortaya çıktığı görülüyor.