Türkiye’deki araştırma ve danışmanlık firması Ipsos, gündemini yakından takip etmek, toplumun memnuniyet ve beklentilerini anlamak, tüketim ve yatırım davranışlarını beraberinde gündeme ilişkin düşüncelerini ölçmek, Koronavirüs salgını ile ilgili farkındalık düzeylerini, endişelerini, değişen davranışlarını ortaya koymayı hedeflediği çalışma sonrası açıkladığı “Anti Kriz Monitörü”ne göre bireylerin yüzde 55’i%127 lik zamdan kaynaklı yüklü faturalardan oluşan elektrik giderlerinin kendilerini çok zorladığını belirtiyor. Elektrik giderlerinin yanı sıra vatandaşları zorlayan diğer gider kalemleri ise giyim, doğalgaz, ev temizlik ve gıda ürünleri olarak öne çıkıyor. Ancak genel olarak bakıldığında aslında her türlü gider kaleminin bireyleri zorladığı görülüyor.
* * *
Bu kapsamda IPSOS tarafından toplanan veriler ışığın da bireylerin yüzde 54’ü son 12 ay içinde hane gelirlerinin azaldığını belirtirken önümüzdeki bir kaç ay içindeki kendi kişisel ekonomilerine yönelik beklentileri de olumlu değil. Önümüzdeki birkaç ay içinde kişisel ekonomilerin daha da kötü olacağını belirtenlerin de oranı yüzde 57. Geleceğe yönelik kişisel ekonomilerinin daha iyi olacağını düşünenlerin oranı ise sadece yüzde 6oranında.Bu arada Türkiye ekonomisinin mevcut durumunun iyi olmadığını düşünenlerin oranı yüzde 81. Ekonominin iyi olduğunu düşünenlerin oranı sadece yüzde 3 oranında görünü yor.Gerçekte geçen yıl ortalarında Haziran 2021 tarihinden itibaren ekonominin en önemli sorun olarak belirtilme oranı Salgının önüne geçmişti. Bugüne gelindiğinde ise artık her 10 kişiden 9’u için ekonomi en önemli problem olarak karşımıza çıkıyor.
* * *
Halbuki salgındaki hızlı bulaş ya da vaka sayılarındaki artış bile Koronavirüssalgının önemli bir sorun olarak görülmesine neden olmuyor. Bireylerin sadece %5’i salgının en önemli sorun olduğunu da düşünüyordu.Ipsos Türkiye CEO Sidar Gedik verilerle ilgili değerlendirmede bulunurken; “Ülkenin en önemli problemi hangisidir sorusuna çok açık ara ile ekonomi yanıtını almaya devam ediyoruz. Bu noktada yaklaşımı biraz daha netleştirebilmek için önceki hafta ilginç bir soru sormuştuk, elinizde tek bir sorunu çözme imkanı olsa salgını mı yok edersiniz yoksa ekonomiyi mi düzeltirsiniz demiştik, bu soruya da yine büyük farkla ekonomi yanıtını almıştık. Bu haftaki sonuçlara bakarak şunu söyleyebiliriz, ülkenin en önemli sorunu ekonomi hatta neredeyse diğer tüm sorunları unutturacak kadar önemli, tek sorunumuz haline gelmiş durumda. Koronavirüs salgını en önemli sorundur diyenlerin oranı yüzde 5 iken ekonomi en önemli sorundur diyenler yüzde 86. Bu yüzden bu hafta ekonomi başlığına odaklandık.”yorumunda bulunuyor.
* * *
Sonuç olarak,Sidar Gedik’in değerlendirmesinin detayında;”Araştırmamıza katılanların yüzde 54’ü son 12 ay içinde hane gelirlerinin azaldığını belirtiyor. Kişisel ekonomi sorusu ile de paralellik arz edecek şekilde bu soruda da yüzde 40 civarında bir kitle aynı dönem içinde hane gelirinin pek değişmediğini veya arttığını belirtiyor. Yine de ülkenin en önemli sorunu ekonomidir diyenlerin oranının yüzde 86 olduğunu hatırlarsak hane gelirinde kayıp yaşamayanların da önemli bir kısmının ekonomiyi bir sorun olarak gördüklerini”ifade ederken;ekonomi, siyasi tercihlerden bağımsız bir sorun haline dönüşmüş halde. Bunu her on kişiden sekizinin ülke ekonomisinin durumunu kötü olarak nitelendirmesinden anlıyoruz, son yayınlanan araştırmalara göre hiçbir siyasi partinin veya ittifakın%80 oy oranı yok,vatandaş oy tercihinden bağımsız olarak ekonomiden memnuniyetsiz.” Vurgulamasında bulun duğu görülüyor. Bu durumda da ilk gerçekleşebilecek erken seçim ya da genel seçimde iktidarı oluşturan koalisyon ortaklarının kötü giden iktisadi durumun düzeltilmesi adına zamanın çok kısa olması sebebiyleişlerinin gittikçe zorlaştığı da izlenen bir durum.