İktisadi yaşamda son gelinen noktada kur şokları çift rakamda seyreden enflasyon oranından kaynaklı TL.deki %30 lara varan değer yitimi sonucu alım gücünde ciddi azalışlar meydana gelince; Covid-19 vakalarındaki gelişme durumuna göre Haziran ayı ile birlikte kontrollü normalleşme dönemine girilirken, ekonomik açıdan uzun süredir zor günler geçiren yurttaşlar pazaryerlerinde de son çare veresiye alışverişe yöneldi. Örneğin Söz konusu durumla ilgili satış yapan pazarcı esnafı,”vatandaşın alım gücü oldukça aşağılara düşerken, bunun yanında sebze-meyve fiyatlarında ciddi artışlar meydana geldi.biz bile neredeyse iş yapamaz hale geldik.”  şeklinde ifade etmesi bunu açıkça gösterirken; tüketicilerin kredi kartı ya da bankamatik kartı karşılığı marketlere yönelmesinin de bunda etkili olduğu da muhakkak bir durum. Bu yönde Pazar yerlerinin kurulduğu haftanın belirli günlerinde daha önceleri pazar yerleri kalabalık durumda iken içinde bulunduğumuz son dönemde bu kalabalığın yerine sakinlik ve durgunluğun yerini alması en bariz bir tablo görüntüsü oldu.Yani pazarcı esnafın yerini artık marketler alınca burada tüketiciler kadar pazarcı esnafı da mağdur duruma düşmüş oldu.

      *        *        *

Bu arada yerelde pazar alışverişi yapan yurttaşlar ise fiyatların yüksek olduğundan şikayetçi. İnsanların geçim derdinde olduğunu belirten bir başka vatandaş ise;“Tarım ve hayvancılık biterse ülkede hiçbir şeyin fiyatı sabit kalmaz. İhtiyaçlarımızı mevcut imkanlara göre pazardan almaya çalışıyoruz. Yaklaşık 2 yıl önce 75-100 liraya pazar ihtiyaçlarımızı karşılarken, şu an 200 liraya    ihtiyaçlarımızın sadece bir kısmını alabiliyoruz.”yakınmasında bulunuyor.Hal böyle iken, TÜİK’in 2020 Yılı baz alınarak yapılan araştırma sonuçlarına bir göz atıldığında;en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 1,2 puan artarak %47,5'e yükselirken, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay 0,3 puan azalarak %5,9'a düştü.Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayıifade etmektedir. En son yapılan araştırma sonuçlarına göre gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,015 puan artış ile 0,410 olarak tahmin edildi.Okuyucularımıza anımsatmak gerekirse; gini katsayısının değer aralığı 0 ile 1 arasında olmaktadır. Bu değerin 1 olması ülkedeki bütün milli gelirin sadece bir kişi tarafından kazanılması manasına gelmekte,gini katsayısı Lorenz eğrisi ile mutlak eşitlik doğrusunun arasında kalan alanın mutlak eşitlik doğrusunun altında kalan üçgenin alanına

oranı olmaktadır. Ayrıca gini kat sayısı net değere göre değil, net gelire göre ölçülmektedir.Toplumun gelirden en fazla pay alan %20'sinin elde ettiği gelirin en az pay alan %20'sinin elde ettiği gelire oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı 7,4'den8,0'a, gelirden en fazla pay alan %10'unun elde ettiği gelirin en az pay alan %10'unun elde ettiği gelire oranı şeklinde hesaplanan P90/P10 oranı ise 13,0'dan14,6'yayükseldi.Bu açıklamaya göre de zenginler daha zengin,fakirler de daha da fakir leşmiş duruma gelmiş oldu.

    *        *        *

Sonuç olarak,TÜİK verilerinin detayı incelendiğinde ise;”Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yıla göre 5 bin 450 TL artarak 42 bin 712 TL ile tek kişilik hanehalklarının oldu. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 38 bin 141 TL iken tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında bu değer 34 bin 577 oldu. En düşük yıllık ortalama eşdeğer kullanılabilir hanehalkı fert gelirine sahip hanehalkı tipi ise 25 bin 889 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalkları oldu. Bu arada da toplam gelir içerisinde en yüksek payı, %47,1 ile bir önceki yıla göre 0,4 puan artan maaş ve ücret geliri aldı. İkinci sırayı %21,8 ile önceki yıla göre 0,1 puanlık azalış gösteren sosyal transfer geliri alırken üçüncü sırayı %17,7 ile 2019 yılı anket sonuçları ile aynı paya sahip müteşebbis geliri oluştu. Diğer taraftan tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı 2019 yılı anket sonuçlarına göre 1,7 puan azalarak %20,9 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı 0,1 puan azalarak %91,7 olarak gerçekleşti.Yıllık ortalama esas iş gelirleri sırasıyla yükseköğretim mezunlarında 63 bin 085 TL, lise ve dengi okul mezunları itibarıyla da 41 bin 855 TL, lise altı eğitimlilerde 32 bin 838 TL, bir okul bitirmeyenlerde 22 bin 936 TL ve okur-yazar olmayan fertlerde 16 bin 785 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla göre yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış %25,5 ile bir okul bitirmeyen en düşük artış ise %18,8 ile okur-yazar olmayan fertlerde oluştu.Hanehalkı tipine göre eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarında yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,3 puan artarak %9,5, tek kişilik hanehalklarında bu oran 1,7 puan artarak %10,9 civarında meydana geldi.