Tanınmış ABD Yatırım Bankalarından GoldmanSachs, beklentilerden yüksek gelen Haziran enflasyon verisi sonrasında Türkiye için yıl sonu enflasyon tahminini %15,5’ten%16’ya çıkardı. Citigroup ise enflasyon verisinin ardından bu yıl daha fazla faiz indirimi beklemediklerini belirttiği izlendi.Müşterileriyle paylaştığı bir notta ise GoldmanSachs “Elektrik ve doğalgaz fiyatlarına yapılan zam ve bugün yaşanan yukarı yönlü sürpriz sonrasında yıl sonu tahminimi zi%16’ya çıkarıyoruz” diyen GoldmanSachs, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın dördüncü çeyrekte faizleri çok az indirebilme imkanı olacağını da vurguladığı görüldü.Bu arada Citi ise enflasyon verisi sonrasında “Parasal gevşeme için koşullar giderek daha zor hale geliyor. Kasım ya da Aralık’ta makul bir faiz indirimi beklemiyoruz” derken;Barclays de Türkiye için yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 13,8’den14,8’e çıkarırken TCMB’nin dördüncü çeyrekte 350 baz puanlık bir faiz indirimi yerine 250 baz puanlık bir indirim yapmasını bekliyor.Hal böyle iken,ABD'li yatırım bankası JPMorgan da beklentilerin üzerinde gelen Haziran enflasyonu sonrasında Türkiye için yıl sonu enflasyon beklentisini yüzde 13,4'ten yüzde 14,7'ye, 2022 sonu tüketici enflasyonu tahminini de yüzde 10,5'ten yüzde 11,5'e çıkardı. Son duruma göre tüketici fiyatları Haziran ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17,53 artış kaydederek Mayıs 2019'dan bu yana en yüksek seviyeye yükseldiği izlen di.Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı verilere göre de tüketici fiyatlarında aylık artış ise yüzde 1,94 olarak kayda geçerken,TÜİK verileri Haziran ayında üretici fiyatlarındaki yükseliş ivmesinin hız kesmeden devam ettiğini gösterdi. Buna göre üretici fiyat endeksi Haziran'da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 42,89 olurken üretici enflasyonu ile tüketici enflasyonu arasındaki fark da zirveye yükseldi.

* * *

Öte yandan da daha evvel Deutsche Bank’ın yayımladığı bir araştırma raporunda, elektrik ve doğal gaz fiyatlarına yapılan zamlar sonrasında yıl sonu enflasyon tahminlerini yüzde 15’ten yüzde 16’yarevize ettiklerini duyurmuş olsa da,doğalgazın enflasyon sepetindeki ağırlığının yüzde 1,69 ve elektriğin yüzde 2,71 olduğunu belirten kurum, bu zamların enflasyona doğrudan etkisinin 61 baz puan olacağı açıklaması da oldukça dikkat çekti. Buna ek olarak Temmuz ayı enflasyon verisiyle beraber Temmuz başında yapılan zamların etkisinin daha iyi anlaşılabileceğini vurgulayan Deutsche Bank, Temmuz ayında enflasyonun hızlı bir şekilde artarak yüzde 18’in üzerine çıkmasını beklediklerine işaret ederken;Dolar/TL için yıl sonu tahminini de 9,00’dan9,50’ye güncelleyen kurum,son açıklanan zorunlu karşılık önlemlerinin alışılmadık para politikası önlemlerine geri dönüldüğüne dair sinyaller verdiğinin belirtilmesi de süprizolmadı.Bu yöndeki TÜİK’in açıkladığı Haziran/2021 Ayı enflas yon rakamları TÜFE ve Yİ-ÜFE oranları karşılaştırıldığında; Yİ-ÜFE’ deki açık farka incelendiğinde;TÜFEenflasyon oranı haziran ayında yıllık yüzde 17,53, aylık yüzde 1,94 artarken, Üretici enflasyonunun ise yüzde 42,89'a dayanması; bu anlamdaki TÜFE yıl sonu enflasyon oranının yeniden revize edilmesinin gerekli kılacağını da gösteriyor.

* * *

Sonuç olarak,birtaraftan da Akademisyen ve ekonomistlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu verilerine göre ise enflasyon haziran ayında yüzde 3,28 (TÜİK yüzde 1,94 olarak açıkladı) arttı, 6 aylık enflasyon ise yüzde 19,16 olurken,Üretici enflasyonu ise (Yurt içi üretici fiyat endeksi/ÜFE) haziranda bir önceki aya göre yüzde 4,01, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 22,04, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 42,89 ve on iki aylık ortalamalara göre de yüzde 25,38 arttı.Görünüşe bakıldığında Yİ-ÜFE deki yüksel me gerek döviz şokları, gerekse buna bağlı girdi maliyetlerindeki artışlarla bir türlü dizginlenemiyor. Bu anlamda ENAGise 2020 yıllık enflasyon oranını %36.72 olarak tahmin etti. MetroPOLL Araştırma'nın anketine göre de halkın yüzde 51.3'ü enflasyonun yıllık yüzde 30'dan daha fazla olduğuna inanıyor.Her ne kadar da bu oranlar resmi olmasa bile reel piyasa enflasyon oranlarındaki süreğen hareketlilik ay ay fiyatlara yansırken; enflasyon oranların dakiartışların önümüzdeki aylar itibarıyla da devam edeceğini öngörüyor. Bir taraftan da pandemi salgınının geldiği noktada mevcut durgunluk ortamına rağmen piyasalar da izlenen arz-talep arasında ki makasın açılmasıyla; aylık bazda en fazla artış gösteren üç ana harcama grubu, yüzde 4,5’le ev eşyası, yüzde 4,46’yla eğlencekültür ve yüzde 3,82’yle lokanta ve oteller olurken,yıllık bazda ise bakıldığında ilk sırada yüzde 26,29’la ulaştırma var. Onu yüzde 25,68’le ev eşyası, yüzde 19,99’la gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 19,95’le çeşitli mal ve hizmetler izliyor.Bu durumda 2021 yıl sonu itibarıyla enflasyon konusunda yapılan tüm öngörülerin tutması ise daha da zorlaşıyor.