Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası tarafından düzenlenen Zonguldak Dönüşüm Zirvesi, 5-6 Aralık 2024 tarihlerinde Zonguldak Dedeman Otel’de gerçekleştirildi. Zirve, “Miras, Gecekondu, Sektörel” olmak üzere üç ana başlıkta düzenlendi ve hem katılımcılardan hem de izleyicilerden yoğun ilgi gördü. Etkinlikte, Zonguldak’ın dönüşümü için bilimsel, ekonomik ve sosyal yaklaşımlar masaya yatırıldı.
Zirve, kayıt işlemlerinin ardından Doç. Dr. Ferdi Kesikoğlu’nun moderatörlüğünde açılış konuşmalarıyla başladı.
ZTSO Başkanı Metin Demir, Zonguldak’ın dönüşüm sürecindeki kararlılığını ve Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası’nın bu konuda üstlendiği öncü rolü vurguladı. Ardından, Zonguldak Milletvekili Eylem Ertuğrul ve Zonguldak Vali Yardımcısı Muammer Balcı da şehrin geleceği için bu tür etkinliklerin önemine değindi.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Genel Başkanı Akif Burak Atlar ’ınmoderatörlüğünde gerçekleşen İlk oturumda, Zonguldak Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdür Yardımcısı Eray Avşar, “Havza-i Fahmiye Sonrası Gecekondu Dönüşümü İhtiyacı” başlıklı sunumunda, madencilik faaliyetlerinin durmasıyla birlikte Zonguldak’ta ortaya çıkan gecekondu alanlarının sosyal, ekonomik ve çevresel etkilerini ele aldı.
Avşar, bu alanların dönüştürülmesi için hukuki düzenlemelerin yanı sıra yerel yönetimlerin ve halkın iş birliğinin önemine vurgu yaptı. Özellikle havzanın tarihsel bir perspektiften incelenmesi gerektiğini belirten Avşar, dönüşüm projelerinde katılımcı bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiğini ifade etti.
Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı Genel Sekreter vekili Mehmet Çetinkaya, “Veriler Işığında Kentsel Yoğunluk” başlıklı sunumunda, Zonguldak’taki nüfus dağılımı ve şehir planlamasıyla ilgili detaylı veriler sundu.
Şehirdeki nüfus hareketliliğinin bölgesel kalkınmaya etkisini değerlendiren Çetinkaya, kentsel yoğunlukların akıllı planlama teknikleriyle azaltılabileceğini söyledi. Verilere dayalı planlama sayesinde kaynakların daha verimli kullanılabileceğine dikkat çekti.
Mimar Derya Aydan, “Endüstriyel Kentlerin İleri Dönüşümünde Bilbao Etkisi: Çağdaş Örnekler ve Kapsayıcı Yerel Pratikler” başlıklı sunumunda, İspanya’nın Bilbao şehrinin dönüşüm sürecini Zonguldak için ilham verici bir örnek olarak sundu. Aydan, Bilbao’nun dönüşümünde sanat, kültür ve mimarinin nasıl etkin bir şekilde kullanıldığını aktararak, Zonguldak’ta da benzer bir modelin uygulanabileceğini ifade etti.
Yerel halkın dönüşüm projelerine dahil edilmesinin önemine değinerek, kapsamlı bir dönüşüm planının yalnızca fiziksel değil, sosyal bir değişimi de kapsaması gerektiğini belirtti. Kentsel Strateji Uzmanı Ali Faruk Göksu, “Yeniden İşlevlendirme Süreçlerinin Kentsel Dinamikleri” başlıklı sunumuyla, kentsel dönüşüm projelerinde yeniden işlevlendirmenin önemine dikkat çekti. Göksu, dönüşüm sürecinde atıl durumdaki alanların ekonomik ve sosyal hayata nasıl kazandırılabileceğine dair örnekler sundu. Özellikle sanayi mirası olan alanların turizm, eğitim ve inovasyon merkezleri olarak kullanılmasının, şehirlerin kalkınmasında önemli bir adım olduğunu belirtti.
Öğleden sonra TMMOB Mimarlar Odası Zonguldak Şubesi İl Temsilcisi Mimar Ece Bakioğlu moderatörlüğünde gerçekleşen ikinci oturumda, Yerel Tarih Araştırmacısı Ekrem Murat Zaman, “Zonguldak Kent Tarihi ve Endüstri Mirası” başlıklı konuşmasında, Zonguldak’ın tarihsel gelişimini anlattı. Zaman, şehirdeki endüstriyel yapılar ve miras alanlarının geçmişteki önemini vurgulayarak, bu yapıların korunmasının sadece tarihsel bir görev değil, aynı zamanda kültürel bir zenginlik olduğunu ifade etti.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden Araştırma Görevlisi Nilay Nida Can, “Zonguldak Endüstri Mirasının Bütünsel Yaklaşımla Korunması” sunumunda, Zonguldak’ın endüstri mirasını koruma stratejilerine dair detaylı bir perspektif sundu. Can, tarihi yapıların fiziksel olarak korunmasının yanı sıra, bu mirasın dijitalleştirilerek gelecek nesillere aktarılmasının önemine dikkat çekti. Ayrıca, endüstri mirasının yerel halk için bir turizm ve eğitim kaynağı olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat, “Yok Oluştan Yeniden Doğuşa: Miras Alanlarının Dönüşümü” sunumunda, İstanbul’daki başarılı miras dönüşüm projelerinden örnekler sundu.
Polat, kültürel miras alanlarının korunması sürecinde yerel yönetimlerin rolünün kritik olduğuna dikkat çekerek, Zonguldak için bu deneyimlerin nasıl adapte edilebileceğine dair önerilerde bulundu. İTÜ Mimarlık Bölümü’nden Doç. Dr. Derya Güleç Özer ve Yüksek Mimar Cem Erözü, “Tarihi Mirasın Yeniden İşlevlendirilmesi ve Dijitalleştirilmesi Ekseninde Akademi ve Sanayi Ortaklığı” başlıklı sunumlarıyla, akademik çalışmaların ve sanayinin iş birliği içinde tarihi mirası koruma ve dönüştürmedeki rolünü tartıştılar. Özellikle dijital teknolojilerin bu süreçte sunduğu fırsatlar üzerine yoğunlaşan sunum, izleyicilerden büyük ilgi gördü.
Eyüpsultan Belediyesi Şehir Plancısı Özcan Biçer moderatörlüğünde gerçekleşen günün son oturumunda, Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Metin Demir, “Zonguldak’ta Sektörel Çeşitlilik Projeleri” başlıklı konuşmasıyla, Zonguldak ekonomisinin madencilik dışındaki sektörlerde çeşitlendirilmesine yönelik projeleri tanıttı.
Demir, özellikle teknoloji, turizm ve tarım sektörlerindeki fırsatların değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti. SMR Strateji Kurucusu Levent Sümer, “Dönüşümün Finansal Analizi” sunumunda, kentsel dönüşüm projelerinin mali yapısını analiz etti ve bu süreçte yatırımcıların oynayabileceği kritik rolü vurguladı.
Boğaziçi Ventures A.Ş. Yöneticisi Kenan Çolpan GSYF – Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarının Kalkınmaya Etkisi” sunumunda, girişim sermayesinin yerel kalkınmada nasıl kullanılabileceğine dair örnekler sundu. Sistem Global Danışmanlık Yöneticisi İskender Cem Leblebici, “Yerel Kalkınmada Ekonomik Dönüşüm Araçları” sunumunda, inovatif finansal modellerin şehir dönüşüm projelerine katkısını açıkladı. Zonguldak Kömür Jeoparkı Müdür Yardımcısı Arda Yılmaz ise, “Jeoparklaşma Süreci” başlıklı sunumuyla, Zonguldak’ın jeolojik zenginliklerinin ekonomik ve turistik potansiyelini ele aldı.
Çalıştayın ikinci gününün sabahında katılımcılar, Yerel Tarih Araştırmacısı Ekrem Murat Zaman rehberliğinde Zonguldak’ın dönüşüm projelerinin sahadaki yansımalarını gözlemlemek üzere Zonguldak Maden Müzesi ve Üzülmez Kültür Vadisi gezilerine katıldılar. Bu geziler sırasında, bölgenin sanayi mirasının korunması ve turizme kazandırılması için gerçekleştirilen çalışmalar yerinde incelendi. Katılımcılar, bu projelerin şehrin ekonomik, kültürel ve sosyal dönüşümüne katkı sağlama potansiyelini değerlendirirken, sahadaki başarılı uygulamalar hakkında detaylı bilgi alma fırsatı buldular. Zonguldak Maden Müzesi’nde, şehrin madencilik geçmişi ve endüstri kültürü sergilenirken, Üzülmez Kültür Vadisi’nde bölgenin tarihi dokusu ve kültürel değerleri öne çıktı.
Öğleden sonra ise, Zonguldak Dedeman Otel’de düzenlenen yuvarlak masa toplantılarında dönüşüm projelerine yönelik detaylı fikir alışverişleri gerçekleştirildi. Bu toplantılarda, katılımcılar arasında bilgi ve deneyim paylaşımının yanı sıra, Zonguldak’ın gelecekteki projelerine yön verecek yeni iş birliği fırsatları tartışıldı. Toplantılar sırasında ele alınan konular arasında şehir planlaması, ekonomik kalkınma, sanayi mirasının korunması ve turizmin geliştirilmesi gibi birçok önemli başlık yer aldı. Her masa, farklı bir temaya odaklanarak, katılımcıların uzmanlık alanlarına göre somut öneriler geliştirmelerine olanak sağladı.
Çalıştayın sonunda, elde edilen veriler ve öneriler doğrultusunda bir “Zonguldak Dönüşüm Zirvesi Sonuç Raporu” hazırlanacağı açıklandı.
Bu rapor, zirvede ele alınan tüm konuları, katılımcıların fikir ve önerilerini, sahadaki gözlemleri ve yuvarlak masa toplantılarında tartışılan çözüm önerilerini kapsamlı bir şekilde içerecek. Zonguldak’ın dönüşüm sürecine ışık tutacak olan bu raporun hem yerel hem de ulusal düzeyde ilgili paydaşlarla paylaşılacağı belirtildi.
Zirvenin kapanışında konuşan Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Metin Demir, zirvenin başarısından duyduğu memnuniyeti dile getirerek “Zonguldak Dönüşüm Zirvesi’ni tamamlamış olmaktan büyük bir mutluluk ve gurur duyuyorum. Bu etkinlik, sadece Zonguldak’ın değil, ülkemizin dönüşüm süreçlerine ışık tutan önemli bir platform oldu. Zirve boyunca bilimsel ve pratik çözümler, ekonomik modeller, sosyal yaklaşımlar masaya yatırıldı ve şehrimizin geleceği için hayati fikirler ortaya kondu. Özellikle Zonguldak’ın endüstriyel mirasını koruma ve sosyal yaşama kazandırma, sektörel çeşitliliği artırma, projelerin alternatif finansmanı konularında yapılan sunumlar, bizlere yeni ufuklar açtı. Gecekondu dönüşümünden mirasın korunmasına, ekonomik dönüşümden çevresel sürdürülebilirliğe kadar birçok farklı başlıkta alanında uzman konuşmacılarımızdan değerli bilgiler edindik. Bu bilgilerin, Zonguldak’ın mevcut ve gelecekteki projelerine ışık tutacağına inanıyorum. Bu zirve, yalnızca fikir alışverişi değil, aynı zamanda güçlü iş birliklerinin ve ortaklıkların kurulması açısından da oldukça verimli geçti. Şehrimizin dönüşümünde tüm paydaşların, kamu kurumlarının, yerel yönetimlerin, akademisyenlerin, özel sektör temsilcilerinin, sivil toplum kuruluşlarının ve halkın iş birliği içinde çalışmasının önemini bir kez daha gördük. Dönüşüm sürecini ancak birlikte hareket ederek başarıya ulaştırabiliriz. Zonguldak’ın potansiyeline inanıyoruz. Şehrimizi bir endüstri merkezi olmanın ötesine taşıyarak, turizm, teknoloji, tarım, hayvancılık, sosyal yaşam gibi farklı alanlarda da marka şehir haline getirmeyi hedefliyoruz. Zirvemiz sırasında paylaşılan fikirler, bu hedeflerimize ulaşmada bizlere rehberlik edecek. Bu anlamlı etkinliğe katkı sunan başta konuşmacılarımız olmak üzere tüm katılımcılara, modülatörlerimize ve organizasyon ekibimize teşekkür ediyorum. Ayrıca, Zonguldak halkının bu dönüşüm sürecinde sergilediği destek ve iş birliği ruhu bizler için çok kıymetli. Bu süreçte emeği geçen herkese minnettarım. Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası olarak, bu tür etkinliklerle şehrimizin kalkınmasına katkı sunmaya devam edeceğiz. Dönüşüm yolculuğumuzda hep birlikte daha güçlü adımlar atacağımıza olan inancım tam. Bu zirvede elde ettiğimiz çıktıları bir eylem planına dönüştürerek hayata geçirmek için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz. Zonguldak için her zaman daha iyisi mümkün” dedi.