Yüksek Mühendis Okulu, Lozan Fen Fakültesi, Liège Teknik Fakültesi mezunudur. Mekteb-i Sultani Lisesi Matematik Öğretmenliği, Nâfıa Nezâreti Fen Heyeti Mühendisliği, Yüksek Mühendis Mektebi Müdürlüğü ve Fizik ve Elektrik Profesörlüğü, Darülfünun Fen Fakültesi Umûmî Fizik Profesörlüğü, Maârif Vekâleti Yüksek Tedrisat Umûm Müdürlüğü, Maârif Nezâreti Meclisi Kebir Maârif Azalığı, Zonguldak Maden Mektebi Müdürlüğü, Ereğli Kömür İşleri Umûm Müdürlüğü, İstanbul Mıntıkası Sanayi Müdürlüğü, Sanayi Umûm Müdürlüğü Mülkiyeti Sınaiye Müdürlüğü ve Elektrifikasyon Riyâseti Üyeliği, Ankara Belediyesi Otobüs İşleri Müdürlüğü, TBMM VII. Dönem Kocaeli Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve beş çocuk babasıdır.
REFİK FENMEN VE ZONGULDAK...
Zonguldak Maden Mühendis Mekteb-i Âlisi asıl gelişimini İstanbul Darülfünunu Fen Fakültesi Umumi Fizik (Elektrik Kısmı) müderrisi ve elektrik mühendisi Mehmet Refik ( FENMEN ) Bey'in müdürlüğe atanmasından sonra göstermiştir.
Okulun kuruluşunda, zamanın en gelişmiş okullarından Belçika'nın Mons şehrindeki "Ecole des Mines" örnek alınmıştır
Mehmet Refik Bey bir yandan havzada çalışan ve özellikle Almanya'da öğrenim görmüş olan maden mühendislerini muallim olarak okula alırken öte yandan da özellikle Belçika'dan sözleşmeli öğretim elemanları getirilmesini sağlamıştır.
1926-1927 döneminde başlayan meslek dersleri (Petrografi, Şimendifer, İşletme, İzabe, Topografya, İnşaat, Arziyat) için Belçika'dan 4 ve Fransızca dersi için İsviçre'den 1 Profesör getirtilerek dersler Fransızca verilmeye başlanmıştır.
Cumhuriyet döneminin bu ilk yüksek öğretim kurumunu, Türkiye açısından örnek teşkil edecek bir mühendislik okulu haline getiren Mehmet Refik FENMEN’dir. 1928 yılında Havzayı Fahmiye (Kömür Havzası) Umum Müdürlüğü’ne de getirilmesi, okulun uygulamayla iç içe maden mühendisleri yetiştirmesine büyük katkıda bulunmuştur.
Mehmet Refik Fenmen’in, daha önce İstanbul’da Mühendis Mektebi müdürlüğünde ve Darülfünun’da edindiği idarecilik ve öğretmenlik deneyimlerini, Zonguldak maden okulunda en iyi şekilde kullandığı söylenebilir. İstanbul’da Mühendis Mektebi’ndeki uygulamalarıyla, Zonguldak’taki uygulamaları karşılaştırıldığında, bu daha da iyi anlaşılacaktır.
Mevcut bilgilere ek olarak iki noktaya daha değinilebilir.
Birincisi, Mehmet Refik Fenmen’in Darülfünun’da olduğu gibi, Zonguldak’ta da Einstein’ın görelilik kuramının derslerde okutulmasını sağlamış olmasıdır. 1931 tarihli Zonguldak “Maadin ve Sanayi Mühendisi Mektebi-Talebe Rehberi”ne göre, 2. sınıfta okutulan “Hareket ve Kuvvaniyet” dersi bünyesinde “Hususî ve Umumî İzafiyet Nazariyesi”ne yani özel ve genel görelilik kuramına yer verilmiştir.
İkinci olarak da, Mehmet Refik Fenmen’in, daha önce Osmanlıca olarak Arap harfleriyle yayınladığı “Fenn-i Elektrik ve Tatbikat-ı Sınaiyesi” adlı kitabını geliştirerek tekrar yayınlamış olmasıdır. Kitabın 1929 yılında Latin harfli olarak yayınlanan 3. basımı, “Zonguldak Yüksek Maden Mühendis Mektebi Dersleri: Elektriğin Sınaî Tatbikatı” adını taşımaktadır.
Mehmet Refik Fenmen, Zonguldak Yüksek Maadin ve Sanayi Mektebi’ne geliş amacını sonradan şöyle açıklamaktadır; “Bu sevimli endüstri bölgesinde, kurulacak bir mektep de, İstanbul Yüksek Mühendis Mektebi’nde, gerek talebelik hayatımda gerek sonraları, hükümetimizin emriyle yapmış olduğum müşahede ve tetkiklerime, güzel bir tatbik sahası bulmuş olmak benim için büyük bir mazhariyet idi.”
Malzeme, fizik ve elektrik laboratuvarlarının kurulmasında öncülük etmiştir.
Eserleri
Amelî Elektrik
Amelî Telsizcilik
Amelî Makinecilik
Şehirlerin İnşaatı
Türkiye'nin Elektrifikasyonu
Yeni Kuanta Fiziği
Analitik Düzlem Geometri
Analitik Uzay Geometrisi