Pandemi salgını ile mücadelenin sona geldiği noktada bir de iktisadi kırılganlıkların yanı sıra Rusya-Ukrayna savaşının gündemi halen meşgul ettiği bir ortam da TÜRK-İŞ’in Haziran/2022 Ayı Açlık ve Yok sulluk Sınırına yönelik yaptığı açıklamaya göre; “Ücret li, maaşlı, yevmiyeli çalışanlar ile esnaf, emekli ve öğrencilerin içinde yaşadığı fiili hayat pahalılığı, enflas yon bugün sıfırlansa bile gelirleri artmadığı sürece aynı kalacaktır. Üstelik fiyatlar hızla tırmanmaya devam ediyor.”Denilirken; Hanelerde kullanılan doğal gaza bu ay yapılan %30’luk zamla birlikte yılbaşından bu yana toplam %75,5’lik zam yapılmış oldu. Elektrik üretimin de ve sanayide kullanılan doğalgaza da yapılan zamların yanında, sürekli artan benzin ve motorin fiyatla rı da üretici ve tüketici fiyatlarını arttıran en başat sürük leyici etkenlerdendir. Bu sebeple, önümüzdeki aylarda yüksek enflasyon ile yaşam mücadelesi verilmesi kaçı nılmaz görülüyor. Haziran 2022 Tüketici Güven Endek si’nin tarihinin en düşük seviyesinde olması fiyatlama davranışları bozulan tüketicilerin de bu öngörüye sahip olduğunu işaret ediyor.”gibi İfadelere yer veriliyor.

* * *

TÜRK-İŞ tarafından bu kapsamda yapılan açıklama detayında;“Resmi verilerle Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi’nin yıllık %155 (geçen yılın aynı ayında %20 idi) olması ve Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’nin %113’e çıkması milli ekonominin temeli olan tarımda, çiftçi lerin girdi maliyetlerine yetişememesinin yanında mali yetlerini hesaplamakta bile zorlanmalarına neden olmak tadır.Üretici endişe ve fedakârlığa, tüketici yüksek fiyat lardan alma ya mecbur kalmıştır.” Şeklinde piyasalarda ki gelişmelere değiniliyor.Bu anlamdaki TÜRK-İŞ Araş tırmasının 2022 Haziran ayı sonucuna göre;

-Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli besle nebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı)6.391,17 TL’ye,

-Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, ya kıt), ulaşım,eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapıl ması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı (yoksulluk sınırı) 20.818,14 TL’ye,

-Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 8.313,12 TL’ye yükseldi.”deniliyor.

* * *

Sosyal harcamalardaki gelinen noktaya göre de açıkla mada bulunan TÜRK-İŞ;”Aile ve Sosyal Hizmetler Ba kanlığı’na göre, 2021 yılında ülke genelinde yapılan

düzenli ve sürekli yardım programlarından toplam 5,9 milyon hane faydalanmış ve bunun %94’ü nakit şeklin de olmuştur. Bu yaygınlıktaki yardım aslında ekonomi nin normal işlemediği ve üretilen refahın adil paylaşıl madığının göstergelerinden birisidir.Cari açık, döviz kur ları ve enflasyon artarken emeğin milli gelirden aldığı payın geriliyor olması da bunun bir delilidir.” Derken,bu na ek olarak TOBB verilerine göre kapanan şirket sayısı aylık bazda yüzde 59, yıllık bazda yüzde 126 artış göster di.Edinilen bilgiye göre 2016’da 15,9 milyon icra ve iflas dosyası varken söz konusu dosya sayısı Mayıs 2022 itibariyle 23,5 milyona çıktı. İşsizliği ve yoksulluğu arttırıcı etkisi olan bu olayların yanında makro finansal sistem; kur krizleri, aşırı negatif reel faiz, kontrolsüz parasal genişleme ve Merkez Bankası itibarının düşüşü gibi temel nedenlerle tahrip olurken başta gıda olmak üzere tüketici fiyatları dalga dalga tırmanmaya devam ediyor.” Şeklindeki açıklamalar da yapılıyor.Makarna, pirinç, bulgur ile un ve irmik fiyatlarının tamamı yüksel di.Bu grupta en yüksek zam %14 ile pirinçte oldu. Pirinç mayısta da %12 zamlanmıştı. Türkiye’nin üretimdeki düşüşe bağlı olarak kendi ihtiyacı için iç piyasada tüketmek üzere en az 2-3 milyon ton buğday ithalatı yapacak olması un, ekmek, makarna, bulgur unlu mamul ler ve buğdayın kullanıldığı tüm ürünlere mutla ka zam olarak yansıyacağının işareti. Ayrıca alım gücü düşen vatandaşlar simidi de kredi kartıyla almak durumunda kaldıklarından simitçi büfelerinde pos cihazları görül meye başlandı.”açıklaması yapılıyor.

* * *

Sonuç olarak,TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Haziran 2022 itiba riyle yapılan açıklamada;

Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre % 6,2 oranında gerçekleşti.

-Son on iki ay itibariyle artış oranı % 117,29 olarak hesaplandı.

-Altı aylık değişim oranı % 55,96 oranında oldu.

Gıda maddelerinden Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller,yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grup ta; Kuzu, tavuk ve yumurta fiyatlarında düşüş gözlendi. Dana, balıketi yeşil ve kırmızı mercimek fiyatları arttı. Bir ayda nohut %18, kuru fasulye ile yağlı tohumlar (kuruyemişler) %13 zamlandı. Ayrıca yumurta fiyatları nın çok gerilemesi nedeniyle zarar eden bazı yumurta cıların yumurta tavuklarını kestikleri ve kümeslerini kapattıkları uzmanlarca ifade edilirken; Ayrıca alım gücü düşen vatandaşlar simidi de kredi kartıyla almak durumunda kaldıklarından simitçi büfelerinde pos cihaz ları görülmeye başlandı.”şeklinde açıklama yapılıyor.