Türkiye İstatistik Kurumunun geçtiğimiz ayın son gününde yaptığı açıklamaya göre H-ÜFE (2017=100) 2022 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre %6,94, bir önceki yılın Aralık ayına göre %38,88, bir önceki yılın aynı ayına göre %89,96 ve on iki aylık ortalamalara göre %56,86 artış gösterdi.

H-ÜFE yıllık değişim oranı (%), Mayıs 2022

* * *

TÜİK’in açıklama detayında bir önceki yılın aynı ayına göre, ulaştırma ve depolama hizmetlerinde %109,49oranında,diğer hizmet kalemi olan konaklamave yiyecek hizmetlerinde %79,55, bilgi ve iletişim hizmetlerinde %45,41, gayrimenkul hizmetlerinde %259,02, mesleki, bilimsel ve teknik hizmetlerde %47,25, idari ve destek hizmetlerde %64,17 artış kay da geçerken; bir önceki aya göre, ulaştırma ve depolama hizmetlerinde %7,43, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde %9,15, bilgi ve iletişim hizmetlerinde %3,19, gayrimenkul hizmetlerinde %11,68, mesleki, bilimsel ve teknik hizmetlerde %5,16, idari ve destek hizmetlerde %6,34 artış gerçekleşti.

* * *

Diğer ta raftan da H-ÜFE sektörlerinden hukuk ve muhasebe hizmetleri %23,62 oranında, telekomünikasyonhizmetleri %23,82, bilimsel araştırma ve geliştirme hizmetleri %32,55 ile endekslerin en az arttığı alt sektörleroldu.Buna karşılık gayrimenkul hizmetleri %259,02, su yolu taşımacılığı hizmetleri %132,45, hava yolu taşımacılığı hizmetleri %125,84 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.Bunun yanı sıra H-ÜFE sektörlerinden bilimsel araştırma ve geliştirme hizmetleri %1,00, hukuk ve muhasebe hizmetleri %1,26, telekomünikasyon hizmetleri %1,29 ile endekslerin en az arttığı alt sektörler oldu. Buna karşılık seyahat acentesi, tur operatörü, diğer rezervasyon hizmetleri ve ilgili hizmetler %23,58, konaklama hizmetleri %20,60, reklamcılık ve piyasa araştırması hizmetleri %13,66 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler olarak belirlendi. Bu anlamda TÜİK’in Hizmet Üretici Fiyat Endekslerinin Mayıs ayı verileri değerlendirildiğinde; zaten yukarı yönlü yapışkan hale enflasyon artışının gayrimenkul artışları hizmetlerinde %259,02 olduğu diğer artışlar da da zincirleme etki yaptığı görülüyor.

* * *

Sonuç olarak, genellikle yüksek enflasyon nedenleri arasında yer alan gıdada FAO gıda fiyatları endeksinin son on yılda tüketici fiyatları endeksine göre üç kat fazla artış gösterdiği görülmektedir. Bu açıdan Gıda fiyatları gıda güvencesi üzerinde en büyük etken olduğu için gıda fiyatlarındaki dalgalanmaların gıdaya erişilebilirlik üzerindeki etkisini göz ardı etmemek gerekmektedir. Özellikle Ülke içinde tarımsal üretim ve ithalat ile yeterli gıda arzının varlığını sorgulayan bulunabilirlik boyutunda Türkiye 63.9 puanla 36. sıradadır.Türkiye bulunabilirlik boyutunda dahil olduğu grupların ortalamasının üzerinde puan almıştır.Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesindeki ülkeler arasındadır.İsrail ve Suudi Arabistan’ın arkasından üçüncü sırada konumlanmıştır. Dahil olduğu üst orta gelir grubundaki ülkeler arasında yirmi yedi ülke arasında sekizinci sıradadır. Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında yirmi altı ülkeden sekizini geçmiştir. Hadiseye bu yönden bakıldığında Gıda güvencesi endeksinin üçüncü boyutu gıdanın erişilebilir ve bulunabilir olmasının yanında insan sağlığını tehdit etmeyecek şekilde güvenilir tarzda olması da büyük önem taşımaktadır.Özellikle arz-talep koşullarının geldiği noktada Türkiye’nin gıda güvencesi hale getirilmesi açısından iyi durumdaki ülkeler arasından gelişmiş ülkelerin seviyesine çıkarmak için bazı tedbirler alması da gerekmektedir.

KAYNAK: 30.06.2022 Tarihli Mayıs Ayı Üretici Hizmet Fiyat Endeksi Verileri (TÜİK)