Küresel pandemi kovid-19 koronovirüs vakalarındaki son gelinen noktada TÜİK tarafından gecikmeli olarak açıklanan Sanayinin alt sektörleri kapsamında (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2020 yılı Mayıs ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %14,2, imalat sanayi sektörü endeksi %20,6 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %13,3 azaldı
Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2020 yılı Mayıs ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre %4,5, imalat sanayi sektörü endeksi %19,3 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %4,9 oranında artış gösterdi.
* * *
Konuyla ilgili daha önce Bloomberg anketine katılan ekonomistler, sanayi üretiminin söz konusu dönemde aylık yüzde 10,6 artması, yıllık bazda ise yüzde 24,0 düşmesi yönünde tahminlerde bulunulmuştu. Bu arada da diğer bir gösterge durumundaki İSO Markit imalat PMI Endeksi Haziran'da 53.9'a yükseldi, endeks böylece şubat ayından beri ilk kez eşik değer 50,0’nin üzerinde gerçekleşti. Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) haziranda 53,9’a yükseldi ve şubat ayından bu yana ilk kez eşik değer 50,0’nin üzerinde gerçekleşti. Covid-19 salgınına yönelik kısıtlamaların kaldırılarak normale yaklaşılması, haziranda imalatçıların üretim hacimlerini belirgin bir şekilde artırmasını sağladı ve üç aylık yavaşlama dönemi sona erdi. Yeni siparişler de pandemi gölgesinde olmak üzere büyüme bölgesine geçti. İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI haziran verilerine göre de imalat sanayi sektörlerinin çoğu toparlanma kaydetti. Üretim, üç sektör dışında tüm sektörlerde arttı.
* * *
Üretimde en hızlı artış; kara ve deniz taşıtları, elektrikli ve elektronik ürünler ile ağaç ve kağıt ürünleri sektörlerinde oldu. Yedi sektör istihdam düzeyini yükseltirken, kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektörü iş yaratmada başı çekti. Covid-19 salgınına yönelik kısıtlamaların kaldırılarak normale yaklaşılması, haziranda imalatçıların üretim hacimlerini belirgin bir şekilde artırmasına olanak sağladı ve böylece üç aylık yavaşlama dönemi sona erdi. Müşterilerin faaliyetlerine yeniden başlamasıyla birlikte yeni siparişler de büyüme bölgesine geçti. Ancak yabancı müşterilerin bir bölümünün kapalı kalması nedeniyle yurt dışından alınan yeni siparişlerdeki artış, toplam yeni siparişlere göre düşük oranda gerçekleşti. Üretim gereksinimlerindeki artış, haziranda hem istihdamın hem de satın alma faaliyetlerinin genişlemesini sağladı.
* * *
Sonuç olarak, İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI verileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, “Türk imalat sektöründeki toparlanma haziranda ivme kazandı ve anketteki birçok alt endeks büyüme bölgesine geçti. Ancak Covid-19 krizinin çok şiddetli olması nedeniyle, salgının etkisinin en yüksek olduğu dönemde görülen üretim kaybının telafi edilebilmesi için önümüzdeki aylarda çok daha fazla çaba gösterilmesi gerekecek. Bu bağlamda büyümenin önümüzdeki aylarda daha fazla güçlenmesini umut ediyoruz.” Şeklindeki değerlendirmesi de kayda geçti. Üretim, makine ve metal ürünler sektöründe istikrar kazanırken gıda ürünleri ile giyim ve deri ürünleri sektörlerinde düşüş gösterdi. Gıda sektöründe, Covid-19 krizinin başlarında stoklama eğilimi nedeniyle güçlü artış gösteren talep bir miktar geri çekildi. Giyim ve deri ürünleri sektörü ise talep eksikliğinden olumsuz etkilenmeye devam etti. Haziran ayı anketi sonuçlarını da değerlendiren IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: “Haziranda Türk imalat sanayi sektörlerinin çoğu faaliyetlerine geri döndü. Bazı sektörler önceki aylarda kaydedilen Covid-19 kaynaklı daralmanın ardından güçlü toparlanma sergiledi. Kısıtlamaların gevşetilmesiyle birlikte ekonominin birçok alanında canlanma gözlendi.Ancak toparlanma için yine da bir zamana ihtiyaç var
